BDDK verilerine göre bankacılık sektörü kredi hacmi Aralık 2024'de 16 trilyon liraya ulaşmış. Bankacılık sektörünün toplam varlığı ise (aktif büyüklüğü) 32,6 trilyon lira.

2024 yılı GSYH 43,4 trilyon lira olduğuna göre bankacılık sektörü yüzde 75,2 oranına sahiptir. Kredi kullanım oranı ise yüzde 37,0 seviyesine karşılık geliyor.

Oysa Bankacılık sektörümüz daha 2020 yılında GSYH'nın yüzde 121'ine gelirken kredi büyüklüğü de yüzde 70,8'ine geliyordu.

Son 4 yılda Bankacılık sektörümüzün çok hızlı bir şekilde küçülme yaşadığı görülüyor. Oysa 2002-2017 döneminde ekonominin lokomotifi bankacılık sektörü olmuştu.

Grafikten görüleceği üzere 2002-03 yıllarında Türkiye'de bankacılık sektöründen kredi kullanım oranı sadece yüzde 13 seviyelerindeydi. Bu oran 2020 yılında yüzde 70'lere kadar yükseldi ve son 4 yılda çok hızlı küçülme ile yüzde 37'ye geriledi.

Şimdi buraya kadar bir makro sorundan bahsetmiş olduk. Şirketler ve bireysel kullanıcılar artık daha fazla kredi kullanmıyor; bu tamam

Peki ya konunun diğer tarafı. Yani bankacılık sektörü oransal olarak küçülüyor ama ya karları

2010-2021 dönemlerinde bankacılık sektörünün net karları GSY'nın yüzde 1,0-1,5 oranındaymış. Bu oran 2022 yılında yüzde 2,88'e ve 2023 yılında da yüzde 2,34'e ulaşıyor. Adeta sektörün küçülme döneminde bankacılık sektörünün karları rekor kırmış.

Asıl ilginç olan burası.

Sektör küçülüyor ama karlar rekor kırıyor.

Mesela 2008 yılında da sektörün büyüklüğü yüzde 37 seviyelerindeymiş ama kar oranı yüzde 1,34'lerdeydi. 2024 yılında sektör yine yüzde 37 paya sahipken kar oranı yüzde 1,52'ye çıkmış. Hatta 2014 yılında bankacılık sektörü GSYH'nın yüzde 60'ına gelirken kar oranı yüzde 1,20 seviyesindeymiş. Oysa 2022-23 yıllarında sektörün büyüklüğü yüzde 50'lerde seyrederken kar oranı yüzde 2,5'in üzerinde gerçekleşmiş.

Küçülerek kar rekoru kırmak böyle bir şey olsa gerek

NASS SÖZÜ İLE BANKALAR KAZANDI

2002-2021 yılları içinde bankacılık sektörünün ortalama kar tutarı GSYH'nın yüzde 1,30'una karşılık gelmiş.

Sonrasında Cumhurbaşkanı Erdoğan "ortada nass var, sana bana ne oluyor" deyip "Nass Ekonomi Modelini" hayata geçirdi. Ve bankacılık sektörünün kar oranı yüzde 1,30'lardan yüzde 2,24'e fırladı.

Evet, 2022-24 yıllarını kapsayan 3 yılda bankacılık sektörünün karları GSYH'nın ortalama yüzde 2,24'üne karşılık geliyor.

Gerçekten çok ilginç bir durum. Sektör GSYH'ya oranla nerede ise pazar değerinin yarısını kaybediyor ama karlılıkta bırakın azalmayı, tersine artış yaşıyor.

Sanırım burada faizin yüksekliğini tartışmak yerine sektörün bu çelişik durumunu ele almak gerekiyor.

KURALSIZ SİYASETTE KURALLI PİYASA İŞLER Mİ