Daha birkaç yıl önce Bulgarlar ve Yunanlılar alış-veriş için Edirne'yi istila ediyordu. Çünkü sert kur artışı Türkiye'yi görece çok ucuzlamıştı.

O günlerde bir Yunan veveya Bulgar 1000 euro ile kendi ülkesinde almak istediklerinin çok daha fazlasını Türkiye'den alabiliyordu.

Şimdi durum epey değişti.

Her yerden benzer haberler geliyor. Şu ürünü Avrupa'da daha ucuza alabiliyoruz diyorlar.

Ne oldu da birkaç yıl içinde Türkiye görece birden pahalı hale geldi

Mesela Anadolu'nun bir kasabasında esnaf lokantasında yediğiniz yemek bile nerede ise 20-30 euro. Oysa o paraya Avrupa'da da yemek yiyebiliyorsunuz.

Öncelikle şu notu düşelim: Elbette tüm ürünlerde pahalı hale gelmedik. Ama genel fiyat düzeyinde Avrupa ile makas epeyce aleyhimize olacak şekilde kapandı. Ve daha düne kadar giyimde yiyecekte Türkiye çok daha ucuzken şimdi kısmen daha pahalı hale geldi.

Ne oldu, neden oldu

O kadar ilginç durumlar yaşıyoruz ki Mesela bütçeye bakalım:

Mart sonu itibari ile yıllık enflasyon 68,5

Oysa bütçe vergi gelirlerindeki artış 113

Dahilde alınan mal ve hizmet vergilerindeki artış ise 150

Adeta tüketim çılgınlığı yaşıyoruz. Lakin enflasyonun yüzde 68,5 olduğu yerde dahilde tüketim vergisi 150 artıyorsa bu tüketim sadece mal miktarındaki artışla oluşamaz. Nereden baksanız bakın yüzde 100 reel artış var.

İyi ama bu talep nereden geliyor

Oysa faizler reel olmasa bile epeyce artış gösterdi. Toplam ücret artışı bile en fazla yüzde 100 iken iç talep vergisi nasıl yüzde 150 artıyor (Asgari ücret 8500 TL'den 17000 TL'ye yükseldi)

Evet, ortada çok ciddi bir sorun yumağı duruyor.

Bakın İTO enflasyonu Ocak 2020 Mart 2024 içerisinde 505 Oysa aynı dönem TÜİK enflasyon ölçümü 379 Aradaki fart yüzde 33

Bugün maaşınızı TÜİK'e göre alıyorsanız ki öyle oluyor; maaşınızın 13'ü gitti demektir.

Ama biz burada çılgın tüketim ve çılgın fiyat artışını soruyoruz. Buna kısıtlamaya rağmen nasıl oluyor da Türkiye'deki fiyatlar görece Avrupa'nın bile üzerine çıkabiliyor

Size iki veri vereceğim: İkisi de Merkez Bankası verisi

Rezerv para 1 yıl önce 1 trilyon 124 milyar lira iken şimdi 2 trilyon 461 milyar lira Buradaki artış yüzde 119.

Bir diğeri de Merkez Bankası bilanço büyüklüğü. Geçen yıl 3,2 trilyon lira iken bu yıl 6,5 trilyon liraya ulaştı.

Burada MB verilerinden parasal genişlemeye dikkat çekiyorum.