Mesafeyi Yok Eden Sır

Kuantum dolanıklığı, iki parçacığın birbirlerinden milyarlarca kilometre uzakta olsalar bile tek bir sistem gibi davranması ve anında etkileşime girmesidir. Einstein'ın "uzaktan hayaletimsi etki" dediği bu olay, klasik fizik için bir paradoks olsa da "Esir" veya "Kuantum Alanı" kabulüyle mantıklı bir zemine oturmaktadır.1

Tevhidin vahidiyet boyutu (Allah'ın birliğinin tüm kâinatı kuşatması), işte bu evrensel zeminle anlaşılır hale gelir. Nasıl ki bir okyanustaki tüm dalgalar, aynı suyun hareketiyse; evrendeki tüm parçacıklar da bu "Esir/Kuantum Alanı" denizinin titreşimleridir.

Kur'ân'daki "Hepsi bir felekte (yörüngede) yüzüp gitmektedir" (Yasin: 36) ifadesi, gök cisimlerinin ve zerrelerin bir boşlukta değil, bir "deniz" (esir maddesi) içinde yüzdüğüne işaret ediyor gibi görünmektedir.

Risale-i Nur'da Said Nursî esiri varlık âlemlerinin temeli olarak görüyor, madde-ruh bağlantısı kuruyor. Dolanıklık ise ehadiyetin delili: "Her şey doğrudan O'nun tasarrufundadır."2 Vahidiyet, esirde küllî birliği; ehadiyet dolanıklıkta ferdî tecelliyi temsil ediyor diyebiliriz.

Bu açıdan Kuantum Dolanıklığı, birbirinden kopuk iki nesnenin büyülü iletişimi değil; vahidiyet sırrıyla yaratılmış olan bu "Kozmik Ağ" üzerindeki titreşimlerin birliğidir. Evrenin dokusu birdir, parçalanmamıştır.

İki parçacık arasındaki mesafenin kalkması, Risale-i Nur'daki ehadiyet tarifinin mükemmel bir fizikî örneğidir: Allah'ın kudreti bir zerreye taalluk ettiğinde, mesafe ve zaman ortadan kalkar.

Parçacıklar Neden Aynı Anda Hareket Ediyor

Dolanıklık deneylerinde fizikçiler şunları gözlemliyor: Parçacıklar ortak bir "dalga fonksiyonunu" paylaşıyor. Bu dalga fonksiyonu çökünce, iki parçacık tek varlık gibi davranıyor. Aralarında iletişim yok; çünkü iletişim olsaydı ışık hızını aşması gerekirdi. Demek ki etkileşim "mekânın ötesinde" gerçekleşiyor. Modern fizik bu duruma "yerel olmayan etkileşim" diyor. Risale-i Nur'un perspektifiyle: Kudret yerel değildir; her yere aynı anda taalluk eder.