Her ne kadar bu kez yüksek gümrük tarifesi listesine Vietnam, Kamboçya gibi bir takım Uzak Asya ülkelerini ve AB'yi katsa da ABD Başkanı Donald Trump'ın asıl hedefinin Çin olduğunu hepimiz biliyoruz. Dünyada bomba etkisi yapan bütün bu gelişmelerin her türlü Türkiye'ye yarayacağını da. Nasılını anlatacağım ama önce yüksek gümrük vergilerinin sebebini daha güzel ortaya koyan birkaç rakam paylaşayım.
ABD'nin yüzde 20 ek gümrük tarifesi getirdiği AB ülkelerinden yaptığı 605 milyar dolarlık ithalattan dolayı verdiği cari açık 235.5 milyar dolar. Çin ile olan tablo daha da olumsuz. Yüzde 34 ek vergi ile gümrük tarifesi yüzde 54'e çıkan Çin'den ithalatı 439 milyar dolar, buna karşılık verdiği cari açık 295 milyar dolar. Yüzde 46 ek vergi getirdiği Vietnam'dan, 136.5 milyar dolarlık ithalat yapan ABD'nin bu ülkeye verdiği cari açık da 123 milyar dolar. Kamboçya da ilginç bir ülke; ABD 12.6 milyar dolar ithalat yaptığı bu ülkeye, 12.3 milyar dolar cari açık veriyor. Rakamlar, Trump'ın 'Kurtuluş Günü Tarifeleri' başlığıyla açıklama yaptığı sırada kullandığı tablolardan. Tabi Çin'in bu ek tarifelere cevabı gecikmedi. Dün ABD'ye yüzde 34 ek tarife uygulayacağını duyurdu. Aslında Çin bangır bangır 'geliyorum' diyen bu tarifelere bir süredir hazırlanıyor. Ve 'dolaylı ihracat' kavramının en güzel örneklerini sergileyen bir strateji izliyor; dış yatırım.
Son 20 yılda 600 milyar dolar seviyesinden 3.5 trilyon dolar seviyesine taşıdığı ihracatıyla global ticaretin en büyük abisi konumuna gelen Çin'in, dış yatırımları her geçen yıl dikkat çekici bir şekilde artıyor. Örneğin 2015'ten bu yana dış yatırımlarını her yıl yüzde 10'lar seviyesinde artıran Çin'in dış yatırım miktarı 2024'te 200 milyar doları aştı. Dikkat ediniz bu rakam Çin'in toplam dış yatırım miktarı değil, her yıl farklı ülkelere yaptığı yatırım miktarı. Bu ülkelerden biri de Türkiye. Çinlilerin akılda kalan en son yatırımı otomotiv devi BYD'nin Manisa'da gerçekleştireceği fabrikaydı. Hatırlarsanız, BYD'nin 1 milyar dolarlık yatırım kararı tüm dünyada geniş yankı uyandırmıştı. Çinli firmaları da cesaretlendirmişti. Aralarında Kaishan ve Zhejiyang gibi otomotiv yan sanayi devlerinin de olduğu birçok Çinli firma Türkiye'ye yatırım yapma