EYT devam ediyor mu

Yaklaşık 5 milyon sigortalı ile yola çıkan Emeklilikte Yaşa Takılanlar, her geçen gün emekli vererek hedeflerine ulaşıyorlar. 332023 tarihli ve 7438 sayılı Kanun ile emekli aylığı bağlanacak olan sigortalıların, yaş şartı aranmaksızın sadece prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartlarını sağlamaları ile emekli aylığı almaları yasalaşmıştı. Emeklilikte yaşa takılanlar düzenlemesi ile 2023 yılında koşulları sağlayan sigortalılar büyük oranda emekli olurlarken halen yaklaşık 2 milyon sigortalı, emeklilik için gün sayıyorlar. Emekli olanların ise yarıya yakını sosyal güvenlik destek primine tabi olarak, aylıkları kesilmeksizin çalışmaya devam ediyorlar.

İlk defa sigorta girişi 8 Eylül 1999 önce olan kadın sigortalıların tamamı 20 yıllık sigortalılık süresini doldurdu. Erkek sigortalılardan ise 8 Eylül 2024 tarihine kadar 25 yıllık sigortalılık süresini doldurmayı bekleyenler bulunmakta. Diğer taraftan hem erkek sigortalılar hem de kadın sigortalılar arasında 5.000 ile 5.975 gün arasındaki gün koşulunu tamamlamaya çalışanlar mevcut. Bir kısım sigortalılar ilk işe giriş tarihini 08091999 öncesine askerlik borçlanması, yurt dışı borçlanma, hizmet tespiti vb. yöntemlerle çekerek EYT kapsamına girmeye çalışıyorlar. Hâli hazırda EYT kapsamında bulunan bir kısım sigortalı ise çalışma gün sayılarını artırarak, borçlanma ya da silinen Bağ-Kur günlerini ihya ederek prim ödeme gün sayısı koşulunu sağlama gayretindeler.

Sigortalılar cephesinde emeklilik hakkını elde edebilme çabası süredursun; işveren tarafında da EYT uygulamasının getirebileceği yüklerin ve risklerin hesabı gündemde kalmaya devam ediyor. Zira kıdem tazminatı ödemeleri, birçok işletme için önemli bir maliyet unsuru olarak karşımıza çıkıyor. İşletmelerin bünyesinde EYT kapsamında bulunan sigortalılar ile ilgili olarak; emekliliğine bir yıldan az süre kalanların ya da emeklilik koşullarını sağlayanların belirlenmesinde yarar bulunmakta.

Böylece kıdem tazminatı maliyeti hesaplanabilecek, dolayısıyla firmanın 2024 ve 2025 yıllarına ait ilgili bütçe giderleri belirlenecektir. İşgücü devir oranı hesaplaması yapılacaktır. Gün ve sigortalılık süresi dolunca önümüzdeki dönem emekliliği dolacak ya da emekliliği dolan personel sayısı toplamı ile toplam personel sayısı oranlanarak; potansiyel işgücü devir oranı ortaya konacaktır. Sektörel bazda yüksek devir ve büyük boşluk riski değerlendirilecek, mevcut işi yapabilecek yetişmiştecrübeli personel temininde güçlük olup olmayacağı öngörülecektir.

Karşımıza çıkan oranları değerlendirirken en önemli unsuru çalışanların işten ayrılma niyeti belirleyecektir. Emekli olabilme, kıdem tazminatını alabilme ve sosyal güvenlik destek primine tabi çalışabilme olanakları, "çalışanın kararını" belirleyecektir. Öte taraftan işten ayrılma niyetini belirleyen diğer unsurlar olarak; şirket organizasyonu, yapılan iş ve bireysel değerlendirmeler ile ailevi koşullar sayılabilmektedir.

EYT kapsamındaki personelin meslek koduna göre yapılacak değerlendirme ile işletme bünyesinde hangi pozisyonlarda (müdür, yönetici, pazarlama uzmanı, şoför vb.) boşluk riski bulunduğu görülebilecektir. Böylece:

İş organizasyonunun yeniden değerlendirilecek risk analizine göre kurulması,Şirket içi eğitimlerle, potansiyel personel kaybı olasılığına karşı önlem alınması,İşe alım seçeneği üzerine çalışmaların başlatılması,Büyük boşluk riski değerlendirmesi yapılarak kilit rollerin belirlenmesi yerinde olacaktır.