Kamu kurumlarında çalışan işçiler için 4a (SSK) sigortalılık statüsüne göre Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim sağlanmaktadır. Emekli olduklarında da aylık hesapları; bildirilen prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanmaktadır. Prime esas kazançlarında yapılacak hatalar, işçinin emekli aylığını olumsuz etkilemektedir. Dolayısıyla prime esas kazançlar hem ilgili kamu kurumu tarafından SGK'ya bildirilirken hem de SGK tarafından aylık hesabı yapılırken doğru değerlendirilmesi gerekmektedir.

1-SGK, kamu işçilerinin prime esas kazancını değerlendirirken; ayın 15'inden, diğer ayın 14'üne kadar esas alır. Örneğin 15122024-14012025 tarihleri arası kazançları 2024 Aralık ayı sigorta prime esas kazancı kabul edecektir. Özel sektör için ise 2024 Aralık ayı kazançları 01122024-31122024 tarihleri arası alınacaktır.

Bu ayrıntıya özellikle prime esas kazanç alt sınır ve üst sınırının değiştiği zaman dilimlerinde dikkat etmek gerekecektir. Genelde de yılın başında ya da ortasında asgari ücrete yapılan zamlar, prime esas kazancın alt ve üst sınırlarını değiştirmektedir. Prime esas kazancın alt ve üst sınırlarının değişmesi durumunda; örneğimizden devam edersek kamu işçilerinin 2024 Aralık ayından 16 günü 2024 yılına ait alt ve üst sınırlar arasında, Ocak ayından 14 günü ise 2025 yılına ait alt ve üst sınırlar arasında prime esas kazançları değerlendirilmelidir. 2008 Aralık ayına baktığımızda; 2009 yılında artan prime esas kazanç üst sınırının dikkate alınmadan 2008 üst sınırına göre primlerin değerlendirildiği görülmektedir.

15122008-14012009 tarihleri arası 2008 Aralık ayında 16 gün 2008 yılına ait prime esas kazanç üst sınırından, 14 gün ise 2009 yılına ait prime esas kazanç üst sınırından bildirimler dikkate alınacaktır. 138,39 TL, 2008 yılının günlük üst sınırı iken 2009 yılının günlük üst sınırı 144,30 TL dir. Dolayısıyla emekli bir kamu işçisi için 112009-1412009 arasında üst sınırdan yapılan bildirimlerde; 14 günlük fark priminin değerlendirilmediği anlaşılmaktadır. (144,30-138,395,9114 82,74 TL prime esas kazanç) Söz konusu prime esas kazancın aylık hesabına katılması ile aylık tutarları artabilecektir.

Dolayısıyla emekli kamu işçilerinin SGK Tescil ve Hizmet Dökümünde her yılın sonunda ya da üst sınırın değiştiği dönemlerde; üst sınır kontrolü yapmaları ve üst sınırdan yapılması gereken bildirimlerin emekli aylıklarının hesaplanmasında dikkate alınıp alınmadığını kontrol etmelerinde fayda bulunmaktadır.

SGK tarafında ise; kamu işçilerinin üst sınırının değiştiği dönemler için e-bildirge programı ve aylık bağlama programlarında güncellemeler yapılması ve geriye dönük kontrol edilerek gerekli düzeltmelerin yapılması yerinde olacaktır.

2- Belediyeler başta olmak üzere birçok kamu kurumu işçi çalıştırmakta ve 4a (SSK) sigortalılık statüsünden bildirim yapmaktadırlar. İşçi çalıştıran kamu kurumlarının prime esas kazanç kabul edilen ya da kabul edilmeyen kalemleri ayırmada zorluk yaşadıkları görülmektedir. Prime esas kazanç olması gerekirken yıllar boyu prime esas kazanç kabul edilmeyen kalemlerin kamu işçisinin emekli aylığına etki olumsuz olmaktadır. Aylık tutarında önemli sayılabilecek düşüşe yol açabilmektedir. Aynı durum özel sektörde çalışan işçilerde de görülebilmektedir.

Emekli ya da çalışan kamu işçisi ne yapmalı

Kamu işçileri öncelikle E-Devlet ekranından hizmet dökümü uygulamasına girerek SGK'ya her ay için yapılan bildirimleri ile ücret bordrolarını karşılaştıracaklar. Şayet ücret bordrolarındaki brüt tutarı ile hizmet dökümündeki primine esas kazanç bildirimi kontrol ettikleri aylarda birebir tutuyorsa sorun yok demektir. Ancak bordrodaki brüt tutar toplamları prime esas kazancın üstünde ise prime tabi olmayan kalemler var demektir. Bu durumda hangi kalemlerin prime tabi tutulmadığı ve ne kadar süredir bu uygulamanın geriye gittiğini belirlemeleri gerekecektir.

Kamu işçisi ya da emeklisinin incelemesi sonucu prime tabi olmayan kalemler için yasada sıralan;

Ayni yardımlar,Doğum, evlenme ve ölüm durumlarında verilen yardımlar,Kıdem ve ihbar tazminatı, kıdem tazminatı sayılan toplu ödeme, keşif ücreti, kasa tazminatı ve iş sonu tazminatı, seyyar görev tazminatı,Görev yolluğu,Dönemler için sınırları belirlenen yemek, çocuk ve aile zamları,Özel sağlık sigortası ve bireysel emeklilik için ödenen (ay için toplamda asgari ücretin 30'unu geçmeyen) prim ve katkı payları