Kasa tazminatı diğer adıyla mali sorumluluk tazminatı; işyerinde değer ihtiva eden malzeme, para, evrak veya demirbaş ile ilgili görevlendirme yapılan ya da mesleği gereği görevi olan sigortalılara ödenmektedir. Özü itibariyle bu kalemden yapılacak ödemelerin amacı; sigortalının yaptığı işten dolayı aldığı sorumluluktan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle; kasa tazminatı her sigortalıya ödenemeyecek, bunun yanı sıra her sorumluluk da kasa tazminatını doğurmayacaktır. Ancak sahip olduğu sorumluluktan dolayı olası açıkları kapatma amacıyla sorumluluk yüklenen sigortalıya ödenebilecektir. Kasa tazminatı alan sigortalı, yaptığı riskli işten dolayı uğrayabileceği zarara karşı bir nevi korunduğu varsayılmaktadır.

Kasa tazminatı ödemek zorunlu mu

Diğer yandan kasa tazminatı ödemesi zorunlu değildir. Sigortalının işyerinde mali sorumluluğu olması, kasa tazminatı ödeneceği sonucunu doğurmaz. Bu yönüyle ihtiyari bir ödeme olarak kabul edilir.

Hangi görevlere kasa tazminatı ödenir

Kasa tazminatına örnek olarak; parasal işlemler, kıymetli evrak ya da malzemeeşya muhafazası ve benzeri görevler verilebilir. Bu bağlamda, ilk akla gelen görevler; nakit akışında, muhasebe işlerinde, banka işlemlerinde, kasa işlerinde, depoda ve malzeme giriş çıkışında yapılan işler olarak düşünülebilir. Bu görevlerde çalışan personele ve amirlerine yapılan kasa tazminatı ödemeleri makul kabul edilebilecektir. Bu işlerde çalışan işçiler kasa açığı verdikleri durumlarda işveren tarafından açığın karşılanması talebi ile karşı karşıya kalabilmektedirler. Dolayısıyla ödenen bu kalem ile işçi, açıklara karşı korunacaktır.

Kasa tazminatı prime tabi mi

Bu kapsamda kasa tazminatları, ücret niteliğinde kabul edilmediğinden dolayı prime esas kazanca tabi olmayacaktır. Nitekim 5510 sayılı yasanın 80 inci maddesinde de prime tabi olmayacak kalemler arasında kasa tazminatı gösterilmiştir. Bu noktada sigortalının fiilen çalıştığı sürede karşı karşıya kaldığı riske karşı tanzim etme amaçlı ödemenin; yıllık izin gibi çalışılmayan dönemlerde ödenmemesi gerekmektedir. Çalışılmayan sürelere kasa tazminatı ödenmesi durumunda, tazminatın prime tabi tutulmaması olanaklı olmayacaktır. Bir başka deyişle tazminatın fiilen çalışılan günler için ödenmesi ve prime tabi tutulmaması gerekmektedir.

Diğer yandan kasa tazminatı tutarı ile sigortalının brüt ücreti arasında denge olması gerekmektedir. Sigortalının brüt ücreti içinde kasa tazminatı olarak verilen rakamın her ne kadar belirlenmiş yasal bir sınır olmasa da önemli bir orana ulaşması soru işareti doğurabilecek, örtülü ücret ödemesini düşündürebilecektir. Bu da ödemenin primden kaçınmak amacı ile yapıldığı yönünde geriye dönük denetime neden olabilecektir.

Öte yandan söz konusu sorumluluğu bulunmayan sigortalılara sırf prim yükünü hafifletmek amaçlı olarak işverence yapılacak ödemelerin tespit edilmesi halinde; prime tabi tutulacağı gibi idari para cezasına muhatap olunacak, desteklerden yararlanmalar kısıtlanacaktır.

Kasa tazminatından vergi kesilecek mi

Her ne kadar sosyal güvenlik mevzuatında kasa tazminatları prime tabi tutulmamış olsa da gelir vergisi açısından ücret niteliğinde ödeme olarak kabul edildiği için gelir vergisi ile damga vergisine tabi olacak ve kesinti yapılacaktır. Yine kasa tazminatlarının kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gerekmektedir.