Türkiye'de emeklilik sistemine dair en temel tartışmalardan biri, Bağ-Kur'lular ile SSK'lılar arasındaki eşitsizlik. Bu fark yıllardır yalnızca çalışma koşullarını değil, insanların hayat planlarını da etkiliyor. Özellikle emeklilikte prim gün sayısı bakımından ciddi adaletsizlikler söz konusu.

Son günlerde gündemde olan yeni yasal düzenleme, bu farkı bir nebze de olsa kapatmayı hedefliyor. Ancak kamuoyuna yansıyan detaylar, birçok Bağ-Kur'lu için beklentinin aksine yeni kaygılar doğuruyor. Küçük esnaf için 7.200 günle emeklilik mümkün olabilirken, diğer Bağ-Kur'lular için bu hak tanınmayabilir. Oysa çözümün kapsayıcı olması gerektiği açık. Aksi hâlde, yıllardır süregelen mağduriyet başka bir boyuta taşınacak.

Zira bugüne kadar çok sayıda Bağ-Kur'lu, SSK statüsüne geçmek için yasal sınırları zorladı. Yeni düzenleme de kapsayıcı olmazsa, sahte sigortalılıklar, paravan şirketler ve kayıtdışı girişimler artabilir. Bu durum yalnız bireysel değil, sistemsel bir güvenlik açığı da yaratacaktır.

SSK ve Bağ-Kur arasında emeklilikte ne fark ediyor

Bugün SSK ve Bağ-Kur emeklilik koşulları arasındaki farkı üç dönem özelinde incelemek mümkün:

Sigortalılık Başlangıç Dönemi

SSK (4a)

Bağ-Kur (4b)

Gün Farkı

08.09.1999 öncesi

KadınErkek: 5.0005.975 gün

Kadın: 7.200 gün Erkek: 9.000 gün

Kadın: 1.2252.200 Erkek: 3.0254.000

08.09.1999 30.04.2008 arası

Kadın: 58 yaş 7.000 gün
Erkek: 60 yaş 7.000 gün

Kadın: 58 yaş 9.000 gün
Erkek: 60 yaş 9.000 gün

2.000 gün

01.05.2008 sonrası

Kadın: 58 yaş 7.200 gün
Erkek: 60 yaş 7.200 gün

Kadın: 58 yaş 9.000 gün
Erkek: 60 yaş 9.000 gün

1.800 gün

Bu tablo, emeklilik sistemindeki adaletsizliği açık biçimde ortaya koyuyor. Aynı yaşta emekli olacak iki kişi arasında binlerce prim günü fark var. Bu fark yalnızca maddi değil, sosyal adalet açısından da ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Kısmi emeklilik koşullarında da Bağ-Kur statüsündekiler dezavantajlı. Bağ-Kur'lu 5.400 günü biriktirmeye çalışırken SSK'lı 3.600 ile 5.400 gün arasında değişebilen prim ödeme gün sayısı ile emekli olabiliyor.

Bağ-Kur'lular yıllardır pek çok başka sorunla da boğuşuyor: Eksik tesciller, kısmi ihya sorunları, prim borçları, statü uyuşmazlıkları... Şimdi bunlara bir de "emeklilikte esnaflığa takılanlar" grubu mu eklenecek Şayet SSK statüsündekilerle sadece esnafların gün sayısı 7.200 günde eşitlenirse; yanıt evet olacak.

7200 Gün Tek Başına Yeter mi Emeklilikte Derinleşen Diğer Sorunlar

Bağ-Kur'lular için emeklilikte 7.200 gün şartının getirilmesi, yıllardır süregelen eşitsizliği azaltmak açısından önemli bir adım olabilir. Ancak bu adım, sistemin tüm sorunlarını çözmeye yetmiyor. Çünkü prim günü yeterli olsa bile, birçok Bağ-Kur'lu prim borcu nedeniyle emekli olamıyor.

Bugün binlerce Bağ-Kur sigortalısı, geçmişte ödeyemediği prim borçları nedeniyle hizmet süresi eksik görünüyor. Bu kişiler, prim borçlarını ödeyip ihya etmek (yeniden canlandırmak) istiyor. Ancak mevcut sistemde bu konuda net ve sürekli bir uygulama bulunmuyor. Geçici yapılandırmalar sunulsa da bu süreklilik arz etmiyor.