Dış politikadaki hamleleri anlamak için zaman zaman ekonomiye ya da iç politikaya bakmak gerekir. Dünya ekonomisinin nabzını tutmak için çeşitli endeksler kullanılır. Kuşkusuz, ABD borsalarında işlem gören hisselerin oluşturduğu Dow Jones Industrial (DJI), Nasdaq gibi endeksler bu konuda oldukça önemlidir. İngiltere'de FT100, Almanya'da Dax, Fransa'da CAC40, Belçika'da Bel20 ve volatiliteyi ölçen Vix endeksleri birer gösterge niteliğindedir. Ayrıca, önde gelen ülkelerin üç ayda bir açıkladığı GSYİH büyüme oranları da önemli bir perspektif sunar; ancak bu veriler ne yazık ki yılda sadece dört kez açıklanır.

Bu noktada, ticaretin yoğunluğunu ölçmek için kullanılan 'mukavva kutu endeksi' devreye girer. Günümüzde online alışverişin yaygınlaşmasıyla, satın alınan ürünlerin neredeyse tamamı karton kutularda evinize veya iş yerinize teslim ediliyor. Karton kutu üretimi, talep azaldığında hızla düşüşe geçer. Nitekim, 2008 ve 2009 küresel ekonomik krizlerinde ve 2020'deki pandemi döneminde karton kutu üretiminde ciddi bir düşüş yaşanmıştı. Şimdilerde de benzer bir düşüş yaşanıyor gibi görünüyor.

Yapay zeka ve kamuharcaması

ABD ve dünya ekonomisi sağlam bir görünüm sergilese de, ABD ekonomisi daha çok yapay zeka, kamu harcamaları ve sağlık, sigorta, konut gibi zorunlu hizmet harcamalarıyla ayakta durmakta.

ABD başkanının ticaret açığından şikayet ederek gümrük tarifelerini artırması başlı başına bir sorun. Bu, her hafta alışveriş yaptığım süpermarkete ya da benzinciye"benimcari açığım var" diye şikayet etmem gibi bir durum. Ben ondan hizmet alıyorum ama o benden hiç alışveriş yapmıyor.

Bilişim devleri Beyaz Saray'da

Dünya ekonomisinde hizmet dışı ürünlerin ticaretinde bir yavaşlama yaşanırken, geçtiğimiz hafta Beyaz Saray'da dünyada çok ses getiren bir toplantı düzenlendi. OpenAI CEO'su Sam Altman, Google kurucusu Sergey Brin, OpenAI Başkanı Greg Brockman, Oracle CEO'su Safra Catz, Apple CEO'su Tim Cook, Microsoft CEO'su Satya Nadella, Alphabet ve Google CEO'su Sundar Pichai, AMD CEO'su Lisa Su ve Meta CEO'su Mark Zuckerberg gibi bilişim devleri bir akşam yemeğinde ABD başkanıyla bir araya geldi.

Toplantıda yapılan konuşmalar dünya basınının dikkatini çekti. CEO'ların Trump'a yönelik övgüleri, bazı çevrelerce "yaltaklanma" olarak yorumlandı. Oysa, bu yemekpiyasa değerleri en yüksek şirketlerin CEO'ları ile dünyanın en güçlü ülkesinin başkanını bir araya getirdi. Bu toplantıda, bilişim dünyasının jeopolitiği şekillendirildi ve Çin'e karşı önemli bir gövde gösterisinde bulunuldu. Bu buluşma, tam da Şanghay İşbirliği Örgütü(ŞİÖ) zirvesi ve Çin'in Pekin'de gerçekleştirdiği askeri geçit töreninden sonra gerçekleşti.

ABD gücünü kalibre ediyor

Bu çerçevede, küresel ekonomide geçici bir yavaşlama yaşanabilir. Çünkü Asya'daki üretim ekipmanlarının ABD'ye kaydırılıp hizmete girmesi arasında bir "gri dönem" olacaktır. Rusya'nın NATO hava sahasını ihlal etmesinin ardından ABD desteğiyle NATO Hava Savunma Sisteminin güçlendirilmesi ve "Doğu Muhafızlığı Harekâtı"nın başlaması da önemli bir işaret. ABD'nin NATO'dan ayrılıp ayrılmayacağı sorusuna, NATO Avrupa Müttefik Kuvvetleri Başkomutanı Orgeneral Alexus Grynkewich, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile düzenlediği ortak basın toplantısında şu yanıtı verdi: "Kendisi nasıl NATO'daysa, ABD de NATO'da kalmaya devam edecek ve kendisi de uzun süre görevde olacak."