TRUMP, Zelenski ve Avrupalılar arasındaki toplantıyla Batı cephesi uzun süre sonra Rusya-Ukrayna çatışmasında 'birliktelik' mesajı verdi.

Böylece masadaki dört büyük meseleden biri, Ukrayna ve Avrupa için güvenlik garantisi konusunda teorik de olsa yol alındı. Ancak diğer sorunlar Putin, Zelenski, Trump zirvesine bırakıldı.

Avrupa-ABD zirvesi bir gerçeği net biçimde görmemizi sağladı: Alaska'da Putin'in elde ettiği diplomatik kazanım, sanıldığından daha büyük olabilir.

Tecrübeli bir müzakereci olan Rusya Devlet Başkanı uzun süredir izole edildiği dünya siyaset sahnesine kırmızı halıyla dönüş yapmakla kalmadı.

Bir ateşkes ya da barış anlaşması taahhüdüne girmeden Trump'a veda ederken savaşın sorumluluğunu Avrupalı devletlere yüklemeyi başardı. Topu Zelenski ve Avrupalıların sahasına yolladı.

Putin, bu diplomatik hamleyle Trump'ı alelacele bir anlaşma kurgulamaya da zorladı. Önceki günkü zirve bunun kanıtı. Şimdi top tekrar Putin'in sahasında. Daha önce bir araya gelmekten ısrarla kaçındığı Zelenski ile masaya oturacak mı göreceğiz.

Ama Batı cephesi açısından masada hâlâ 4 büyük mesele var.

GÜVENLİK GARANTİSİ

TRUMP ve Avrupalılar arasında önceki gün bu konuda "teorik" bir aşama kaydedildi.

Güvenlik garantisinden kastedilen şu: Olası bir barış anlaşmasında Rusya'nın Ukrayna'ya tekrar saldırmaması için bir güvenlik mekanizması kurulması.

Trump geçen çarşamba Zelenski ve Avrupalı liderlerle çevrimiçi bir görüşme yapana kadar bu konuda pek hevesli görünmüyordu. Avrupalılar bunun hayati bir mesele olduğunu tek tek anlattılar.

Başkanlık uçağı Alaska'ya doğru havalanmadan önce Trump ilk kez şunu söyledi: "NATO çerçevesinde olmayacağı açık ama bu güvenlik garantisi için Avrupalılarla bir şey yapılabilir."

Rusya, Ukrayna'nın gelecekte tıpkı İsviçre gibi "tarafsız ülke" konumunda olmasını istiyor. Alaska'da da bu görüş gündeme gelmiş. Bu durumda Ukrayna, NATO ve AB gibi hiçbir siyasi organizasyona üye olamayacak. Tabii haritada İsviçre ve Ukrayna'nın yerini bilen herkes arada nasıl bir fark olduğunu anlayabilir.

Tarafsız bir Ukrayna, Putin açısından tekrar tekrar saldırabileceği bir hedef anlamına geliyor. Ama Trump, Ukrayna için NATO kapılarını kapatmışken tam bu noktada Avrupalılar devreye giriyor.

İtalyan Başbakanı Meloni'nin NATO'nun 5. Maddesi'ne benzer bir güvenlik mekanizması kurulması önerisi masadaki en sıcak tasarı. Bu madde "üyelerden birine yapılan saldırı bütün üyeleri hedef almıştır" ilkesine dayanıyor.

Kendilerine "İstekliler Koalisyonu" diyen İngiltere, Fransa ve Almanya öncülüğündeki Avrupalı devletlerle düşünerek ABD'nin de içinde olduğu böyle bir mekanizma kurulması en zorlu süreçlerden biri. Bu mekanizma Ukrayna'yı koruduğu gibi Avrupa için de bir güvence olacak. Pazartesi akşamı masada bu konuda mutabık kalındı. Tabii asıl olan bu mekanizmanın kurulup işletilmesi.

TOPRAK PAZARLIĞI

ABD ve Avrupalılar arasındaki en büyük çatlaklardan biri toprak pazarlığı. Alaska zirvesinin hemen ardından AB Komisyonu açıklamasında "Uluslararası sınırlar zor kullanarak değiştirilemez" denmesi hem Putin hem Trump için bir mesajdı.

Trump'ın Ukrayna için "Kırım yok, NATO üyeliği yok" mesajı verdiğine bakmayın. O bahsin kapandığını Zelenski bile çoktan kabul etmiş durumda. Putin'in Alaska zirvesindeki asıl niyetini Trump'ın Özel Temsilcisi Witkoff, CNN'e verdiği mülakatta anlattı: "Ruslar beş bölge için masada tavizler verdi. Donetsk konusunda neler olacağı tartışılacak."

Rusya'nın savaş sahasında tamamına sahip olamadığı Donetsk bölgesine talip olduğu buna karşılık işgal ettiği bazı topraklardan vazgeçebileceği Alaska'da konuşulmuş.

Aslında bu tam da Zelenski'nin son bir haftadır Avrupa'da kapı kapı dolaşıp anlatmaya çalıştığı konuydu. Ukrayna tarafı sahadaki coğrafi koşullar dolayısıyla ilerleyemeyen Ruslara Donetsk'in tamamı verildiğinde Kiev'in açık hedef haline geleceğini söylüyor. Ruslar ise burası Ukrayna'da kalırsa sahada aldığımız diğer bölgeler de tehlikeye girer, düşüncesinde.

Avrupalılar bu konuda Zelenski'nin yanında olsa da hızlı bir sonuca ihtiyacı olan Trump için Kırım ya da Donetsk çok fark edeceğe benzemiyor