Elektrikli scooterlar hiç şüphesiz çoğumuzun koşar adım bir yerlere yetişmeye çalıştığı bu modern çağda, gri kentlerin trafik sorununa bir ilaç gibi yetişti. Ama yasaya rağmen kullanım yaşının giderek düşmesi, kullanıcılarının kaldırım, ters yön, tramvay yolu demeden kural tanımaz sürüşleri ve yine kafalarına estiği yere park etmeleri sebebiyle çok tartışılıyor. 2023 yılında meydana gelen 2 bin 446 scooter kazasında 21, 2024'te ise 121 kişi (bisiklet dahil) hayatını kaybetti. Geçtiğimiz hafta ise elektrikli scooter yönetmeliğinde bir değişiklik yapıldı. "Coğrafi çitleme" kavramı ilk kez mevzuata girdi. Ne demek bu Yeni yönetmelikte başka neler var, dahası bu yeni yönetmelik kazaları bir nebzede olsun azaltabilir mi Beraber bakalım.

E-SCOOTERLARA M SINIFI EHLİYET VE 16 YAŞ SINIRI GETİRİLMELİ
2 Aralık'ta Resmî Gazete'de yayımlanan e-scooter yönetmeliğinde yapılan yeni düzenlemeler aslında daha çok e-scooter ithal eden- kiralayan şirketleri ilgilendiriyor. Buna göre işletmelere anlık konum bildirme, çağrı merkezi kurma ve yerli üretim şartı gibi bir dizi yeni yükümlülükler getirilirken, izin süreleri ve bölgesel kullanım kapasitesi kuralları da yeniden düzenleniyor.

HER YEREGİREMEYECEK

Yeni yönetmelikte biz vatandaşları ilgilendiren en önemli başlık ise ilk kez "coğrafi çitleme" kavramının mevzuata girmiş olması. Zira e-scooter kiralanan mobil uygulamalara entegre edilecek "coğrafi çitleme" özelliği sayesinde e-scooterlar her yere giremeyecek. Belirlenen bölgeler harici kullanılamayacak. Hızı da yazılım üzerinden otomatik olarak kontrol edilecek. Ne demek bu

GPS İLE TAKİP

"Sürücüler, kiraladıkları aracı öyle kafasına göre, hatta her tür trafik kuralını ihlal ederek, istediği yerde kullanamayacak, istediği yere park edemeyecek demek" diyor Güvenli Sürüş Uzmanı Serkan Çabuş. Şöyle devam ediyor: "E-scooter kiraladınız. Uygulama size kullanabileceğiniz bir güzergâh verecek ve bunun takibi de GPS üzerinden yapılacak. Güzergâh dışına çıkarsanız direksiyondan sesli uyarı gelecek. Sürücü uyarıyı dinlemedi ve yasak bölgeye sürmeye devam mı etti O zaman da hız, geri dönüşüne izin verecek şekilde, kademeli olarak 6 km/saate düşürülecek. Yani kontrol sürücü değil sistemde olacak.

Böylelikle kaldırımlarda gidenleri ve en önemlisi de canı istediği yere, gelişi güzel yol kenarına mesela, park edenleri görmeyeceğiz artık. Ki çöp ya da otoyol kenarına, ağaç dibine, kaldırım ortasına bağlayıp, gidiyorlar biliyorsunuz. Bundan sonra hangi yolda sürülebileceği, nereye park edilebileceği, harita tabanlı olarak gösterilecek."
EHLİYETLERİ DE TRAFİK BİLGİLERİDEYOK

"Ancak" ile parantez açıyor: "Bu yönetmelik e-scooterların yarattığı sorunlardan sadece birini çözüyor. Oysa daha kapsamlı bir yönetmeliğe ihtiyaç var. Çünkü e-scooter kiralayanların yaşı- yasak olmasına rağmen- çok küçük. Çoğu trafiğin ortasında, makaslar atıyor. Ne ehliyetleri ne de trafik bilgileri var. Fakat akan trafikteler. Ki e-scooterlar motosiklet gibi de değil, hayli sessiz araçlar. Birotomobil sürücüsünün sesini duyması ve fark etmesi çok zor. Bir anda beliriveriyorlar. Kask, yelek, dizlik takan neredeyse hiç yok. Dolayısıyla olası kazaları önlemek ve trafik güvenliği açısından yaş sınırı 16'ya çıkarılıp, mobilet ehliyeti gibi M sınıfı bir ehliyet şartı getirilmeli. Daha fazla bisiklet yolları yapamayacaksak da bu araçların karayollarına girmesi kesinlikle yasaklanmalı" diyor.
NE YETERİ KADAR BİSİKLET YOLU NE PARK YERİ NE DE EĞİTİM VAR
Karayolu Tarik ve Yol Güvenliği Derneği Başkanı Vedat Şahin, yeni yönetmelik yüz güldürse de trafik güvenliği ayağının eksik kaldığını ve acilen tamamlanmasıgerektiğini söylüyor ve diyor ki: "Trafik güvenliğinin 3 ayağı var; eğitim, denetim ve teknoloji. Türkiye'de maalesef ilk iki ayakta ciddi sıkıntılarımız var. E-scooterlar elbette bir ihtiyaçtan doğdu. Özellikle büyükşehirlerde, trafiği aşmak için kısa mesafelerde ciddi iş görüyor.