Muğla'da hastaneye çarparak düşen, 4 kişinin hayatını kaybettiği ambulans helikopter kazasına neyin neden olduğuna ilişkin muhakkak teknik analizler yapılacaktır.

Ancak kaza anının görüntülerinde, ambulans helikopterin, yoğun sise rağmen havalanmaya çalıştığını görüyoruz.

Bu da kazanın, kesin olmamakla beraber, 'sis' ya da mekanik türbülans gibi meteorolojik bir nedenle olmuş olma ihtimalini güçlendiriyor.

Tıpkı ünlü basketbolcu Kobe Bryant ile İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve hatta başka birçok helikopter faciasında yaşandığı gibi...

Havacılık yazarımız Uğur Cebeci ve "Havacılık meteorolojisine giriş" kitabının da yazarı Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu ile konuştum.

BASİT BİR ÖNLEMLE BU FELAKET ÖNLENEBİLİRDİ

Kazadan hemen sonra yayımlanan helikopterin kalkış görüntülerinde yoğun sis olduğu, helikopterin geri gittiği görülüyor. Nedeni nedir sorusu ile Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu'nu aradım.

Diyor ki: "Acılar böyle tazeyken spekülasyon yapmak istemem ama bir sebebi motor kaybı gibi teknik bir aksaklık olabileceği gibi pilotun geriye doğru kalkış yapmak istemesi de olabilir. İnceleme sonucu netleşir."

"ACİL"- VIP BASKISI

Peki ya yoğun sis. Videodan anladığım kadarı ile görüş koşulları 'sıfır.' Cevabı şu: "Normal koşullarda yani bu helikopter, ambulans değil de yolcu helikopteri olsaydı, böyle yoğun sis bulutunun olduğu, görüş mesafesinin sıfırlandığı bir havada, havalanmamalıydı derdim. Çünkü helikopter pilotlarının çoğu uçuşlarını, Görerek Uçuş Kuralları ile yapar. Yani pilotlar pencerelerden dışarı bakarak yeri ve veya ufku belirler ve bu sayede de nerenin yukarısı olduğunu, yönlerini anlarlar. Ancak kazayı yapan bir ambulans helikopteri. Demek acil bir durum var, sise rağmen uçmak zorunda. Bu kaza özelinde demiyorum ama genel bir bakış açısı ile konuşursak, bu ve benzeri 'acil' durumlar pilot üzerinde bir baskı yaratır. Buna 'VIP baskı' denir havacılıkta. Daha çok özel uçak- helikopterlerde, pilota, 'buraya yetiş', 'şimdi kalk' gibi emirler verilmesinin pilot üzerinde yarattığı stres, kazaya neden olabilir. Bazen de pilotların çok tecrübeli olması ve kendilerine fazla güvenerek hareket etmesi aynı şekilde kazaya sebep olabilir."

HASTANEYE IŞIK TAKILABİLİRDİ

Hava şartlarının, helikopterin kabiliyeti dışında olduğu durumlarda uçmanın yolu yok mu peki Şöyle devam ediyor: "Aletli Uçuş Kuralları altında uçabilir bir pilot. Ama bu, pilotun helikopteri, kokpitteki uçuş göstergelerine bakarak ve genellikle hava trafik kontrolörlerinin yönlendirmesi altında uçtuğu bir uçuştur. Bu helikopterde böyle bir aletli uçuş imkânı yok. Pilot görerek uçmak zorunda. Ama dedim ya ambulans helikopteri, can kurtarmaya gidecek. O noktada bir şey söyleyemem. Şunu söylemem mümkün; burada pilot tamamen referanssız bir kalkış yapıyor. Bina sağda mı solda mı... Konumunu ve görüş mesafesini değerlendirememiş, yön ve açısını da belirleyememiş durumda. Oryantasyonunu kaybetmiş. Oysa basit önlemlerle büyük felaketler önlenebilir. Bu hastaneye de yön belirlemede pilotlara yardımcı olması için siste görülebilecek bir ışık takılabilirdi mesela. Basit şeylerin ihmali beraberinde felaketleri getiriyor işte..."

METEOROLOJİ EĞİTİMİNE EBELER GİRİYOR

"Türkiye'de maalesef pilotların meteorolojik şartları değerlendirme bilgi ve yetenekleri çok zayıf. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün yönetmeliğinde meteoroloji derslerini herkesin verebileceği yazıyor. Meteoroloji mühendisi şartı yok!