Türkiye'de evlenmek için nüfus cüzdanı, 6 fotoğraf, belediyeden alınacak evlenme beyannamesi ile izin belgesi ve aile hekimliğinden alınan sağlık raporu yeterli. Ancak TÜİK'in son verilerine baktığımızda 2024'te boşananların sayısının 2023'e göre yüzde 15 artarak, 187 bin 343'e yükseldiğini görüyoruz. Bu boşanmaların neredeyse yarısı (yüzde 34 civarı) evlendikten sonraki ilk 5 yılda gerçekleşiyor. Medyaya yansıyan haberlerden de bildiğimiz üzere yine bu boşanmaların çoğu kadına yönelik şiddet ve cinayetle de sonuçlanabiliyor. Ki daha dün Muş'ta eşini, kendisini aldattığını iddia ederek, öldüresiye döven bir şahıs genç kadını dövdüğü, tehditle ağzından itiraf almaya çalıştığı anları sosyal medyada paylaşmaktan çekinmedi bile. Dolayısıyla bir "evlilik ehliyeti" uygulamasının şart olduğunu düşünenlerdenim. Peki ama nasıl Psikiyatrist Prof. Dr. Arif Verimli ile konuştum.

FİZİKİ OLDUĞU KADAR RUHSALKONTROLDEN DE GEÇMELİLER

Geçtiğimiz hafta gazeteci Emrah Özcan, AK Parti hükümetinin aile kurumunu güçlendirmek ve artan boşanmaların önüne geçebilmek adına evlenecek çiftlere zorunlu eğitim ve psikolojik denetim uygulanması gibi bir çalışma içinde olduğunu yazdı. Detaylar tam belli değil. Fakat bu, çiftlerin evlenebilmek için hem fiziki (yapılıyor) hem de ruhsal sağlık (hiç yapılmadı) kontrollerinden geçerek, "evlilik ehliyeti" alması anlamına geliyor. Hatta evlilik sonrasında da yeni evlilere psikolojik destek ve danışmanlık verilmesi de planlar arasında.

Gerçi aileleri tarafından "ayarlanmış" evliliklere zorlanan gençler hâlâ bu toprakların gerçeği olsa da şu da bir gerçek ki evlilik öncesi birçok ilişkide taraflar, evlilik sonrasında problem olabilecek birçok meseleyi, "Aman ilişkim bozulmasın" diyerek birbirinden saklıyor. Psikolojik rahatsızlıklar ile kişinin şiddete meyli, sosyoekonomik ve kültürel farklılıkları ilişki içinde kendini belli etse de "evlilik" uğruna göz ardı ediliyor. Dolayısıyla "evlilik ehliyeti" gibi evlilik öncesi ve sonrasında verilebilecek her türlü destek ve sorgulamayı bireylerin sağlığı ve refahı açısından destekliyorum.

DANIŞMA MERKEZİMİZ KAPATILMIŞTI

Psikiyatrist Prof. Dr. Arif Verimli de benimle aynı fikirde. Ki Bakırköy Ruh, Sinir Hastalıkları Hastanesi'nin başhekimi olduğu dönemde buna benzer bir fikri hayata geçiren ilk kişi kendisi. 2000 yılında hastane bünyesinde, evlenmek isteyen nişanlı çiftlere evlilik kurumunu anlatmak ve buna hazır olup olmadıklarını belirlemek için psikolojik değerlendirmede bulunmak üzere psikiyatrist, psikolog ve aile danışmanlarından oluşan bir "Evlilik Danışma Merkezi" kurmuşlar. Evli ama sorunları olan ya da boşanmak isteyen çiftlere de psiko-terapik destek verilmiş. Ama merkez bir süre sonra kapatılmış. Prof. Dr. Verimli diyor ki: "25 yıl sonra bugün geldiğimiz noktada evlilik öncesi danışmanlığın aile yapısı ve bireyleri korumak, boşanmaları ve şiddeti de aynı derece önlemek/ azaltmak adına ne kadar önemli olabileceğinin anlaşılmış olması çok kıymetli. 'Evlilik Ehliyeti' uygulamasının en kısa zamanda hayata geçirilmesi gerektiğineinanıyorum."

EVLİLİK ÖNCESİ DANIŞMANLIKŞİDDETİ VE BOŞANMALARI AZALTABİLİR

Peki, evlenmeden önce kişilerde "evlenebilir uygunluk" aranması neden önemli Yanıtı şu: "Elbette isteyen istediği ile evlensin. Ancak sağlıklı bir toplumun önemli ve en küçük parçası ailedir. Dolayısıyla evlilik bağı içindeki ilişkiyi sağlıkla yürütebilmekten çocukları nasıl eğitip, büyüttüklerine kadar her evlilik, sağlıklı toplumla ilintilidir. Zira her çocuk, büyüdüğünde genellikle evinde gördüğü gibi yaşar.