Türkiye'de gazlı içeceklerdeki früktoz oranı Avrupa ülkelerinin yaklaşık 4 katı. Ben değil Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu, geçtiğimiz hafta açıkladı ve ekledi: "Şekerli-gazlı içecek ve yiyecekler için yeni düzenleme yeni yasama döneminde Meclis'e gelecek." Binlerce kez "Çok zararlı" dememe rağmen, 12 yaşındaki oğluna sözünü dinletemeyen bir anne olarak, sağlığımızın yeni bir yasal düzenleme ile güvence altına alınacağını duyduğuma çok sevindim. Peki ama "endüstriyel şekerin" yaratıcısı ABD ile Avrupa'da oranlar ve etiketlerde durum ne Nişasta bazlı, früktozlu mısır şuruplarının tüketimi, insan bedenine neler yapıyor Beraber bakalım.

DÜNYADA SİROZUN ARTMASININ BİR NUMARALI SEBEBİ ENDÜSTRİYEL ŞEKERDİR
İç hastalıkları uzmanı Dr. Ayça Kaya'yı aradım. Früktozun aslında elma, armut, üzüm gibi meyveler ve enginar, kuşkonmaz gibi sebzelerde bulunan bir çeşit "basit şeker" olduğunu söylüyor. "Ancak" ile parantez açıyor: "Hazır içecek- gıda sektörünün hızla gelişmesi ile endüstri, şekeri daha ucuza mal edebilmek ve taşınması, saklanması daha kolay olduğu için früktozlu mısır şurubunu icat etti."

DOĞAL DEĞİL ENDÜSTRİ İCADI

"Bugün artık neredeyse, tüm gazlı içecekler, hazır meyve suları, hazır tatlı, kek, bisküvi, gofret, hazır soslar, işlenmiş ürünlerde nişasta bazlı- yüksek früktozlu mısır şurubu dediğimiz bu tatlandırıcılar kullanılmakta. Bir örnek; bir orta boy elmada 7-8 gram früktoz varken, bir kutu gazlı içecekte en az 20 gram, bir litrede ise en az 70 gram früktozlu mısır şurubu var. Bu, bir insanın alması gereken doğal sınırdan çok daha fazla ve ölümcül derecede tehlikeli. Bir bardak gazlı içeceğin kan şekerinizi yükseltme hızı da bir adet meyve yediğinizdekine oranla, en az 100 kat hızlıdır."

KALP-DAMAR HASTALIKLARINA DİKKAT

Peki bu kadar hızlı emilebilen früktoz uzun vadede bedenimize ne yapar Yanıtı şu: "Doğal früktoz karaciğerde emilir ve enerjiye dönüşür. Ancak karaciğer, yüksek früktozlu mısır şurubunu aynı oranda işleyemez. Bu durum, uzun vadede insülin direncine, karaciğer yağlanması, kilo artışı ve obeziteye, bunun da sonu çoğu zaman siroza varır. Şu an dünya genelinde yaygınlaşan sirozun bir numaralı sebebi obezite ve bunun da sebebi; hazır gıdalar ve içeceklerde bulunan, nişasta bazlı- yüksek früktozlu mısır şurubu kaynaklı endüstriyel şekerlerdir. Aşıların da bulunmasıyla Hepatit ve alkole bağlı karaciğer sirozları nispeten azalmıştır. Ayrıca früktoz, trigliserit düzeyini yükselttiği için damar sertliği ve kalp hastalıkları ve ürik asit seviyesini artırarak, gut hastalığı ve böbrek taşı riskine de yol açar."
ÇOCUKLARI KORUMAK İÇİN ACİLEN BİR 'KANTİN REFORMU' YAPILMALI
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre Türkiye, obezitenin en hızlı artış gösterdiği ülkelerin başında. DSÖ'nün 2060 için global ölçekli obezite projeksiyonu yüzde 70'ken, bu oran Türkiye için yüzde 94 oldu. Sağlık Bakanlığı'nın 2016'da yaptığı ve ilkokul çağı çocukların örneklem seçildiği araştırmaya göre ise 5-14 yaş grubu çocukların yüzde 10'u obez, yüzde 25'iyse fazla kilolu çıkmıştı. Okulların açılmasına 3 hafta kala, Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk'e sorum şu: "Genç neslin sağlığını korumak adına ne yapılmalı" 5 maddelik cevabı şu:

1. Kantin düzenlemesi: Gazlı-şekerli içecek ve yüksek früktozlu ürünlerin satışı kısıtlanmalı; yerine süt, ayran, meyve ve sağlıklı atıştırmalıklar konulmalı.

2. Etiketleme şeffaflığı: Ürünler üzerindeki şeker miktarı; früktoz- glikoz diye ayrılmalı ve halkın anlayacağı şekilde,