İşte bugün resmi olarak bahar geldi. Çünkü bugün günlerden Hıdrellez... Yüzyıllardır olduğu gibi, Anadolu ve Balkanlar'da her yıl 5-6 Mayıs tarihlerinde büyük bir coşkuyla kutlanıyor. Hızır ve İlyas peygamberlerin buluştuğu gün olduğuna ve beraberce bolluk, bereket, sağlık dağıttıkları, tüm dilekleri gerçekleştirdiklerine inanılan Hıdrellez, 'UNESCO, Somut Olmayan Kültürel Miraslar Listesi'ne girmeyi başaran ve baharın müjdecisi olarak kutlanan bir bayram, bir gelenek aslında. Peki nasıl ortaya çıktı bu gelenek Dünden bugüne nasıl aktarıldı Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Faik Demir ile konuştum.

ANADOLU'YA AİT BİR GELENEK, KUTLAMA

Hıdrellez, Koleda (Cadılar bayramı) gibi bayramları, tahtaya üç kez vurma, kurşun dökme, lohusa şerbeti dağıtma gibi ritüelleri araştırmış, kitaplar çıkarmış ender akademisyenlerden, Doç. Dr. Ali Faik Demir. Peki, "Nereden çıktı bu Hıdrellez" sorusuna "Kul yetişmeyince Hızır yetişmez" ya da "Yetiş ya Hızır" deyimlerinin toplumumuzda ne kadar çok kullanıldığını hatırlatarak, şu yanıtı veriyor: "Buradaki Hızır, aslında Hıdır. Yeşili, suyu, doğayı temsil ediyor. Ellez de İlyas. O da toprağı temsil etmekte. Hıdrellez ise zaman içinde Hızır ve İlyas kelimelerinin birleşmesinden türemiş bir kültür aslında. Hızır ve İlyas'ın buluşması, toprak ve suyu buluşturabilmek anlamına geliyor."

HIZIR KÜLTÜRÜ ÇOK GENİŞ

"Eskiden, halk arasında kullanılan takvimde (Gregoryen Takvimi) yıl ikiye ayrılırdı. 6 Mayıs'tan 8 Kasım'a kadar; Hızır Günleri yaz, 8 Kasım'dan 6 Mayıs'a kadar da Kasım Günleri, kış mevsimi idi. Her 6 Mayıs'ta ise baharın gelişi, doğanın uyanışı kutlanırdı. Hıdrellez yeniden doğuş, temizlenme, arınma ve güçlenme anlamına geliyor. Bereket, bolluk ve şifanın da bir sembolü. Bir adak, bir niyet günü. Şamanizm'de de Hıristiyanlıkta da kendine yer bulmuş bir kültür. Öyle ki Hıdrellez, Jülyen takviminde 23 Nisan'a denk düşüyor. Ortodokslar o günü, Aya Yorgi günü olarak kutlar mesela. Selçuklulardan itibaren Anadolu ve Balkanlar'da kutlanan, bu topraklara özgü bir gelenek demek doğru olur. Hıdrellez sadece folklorik bir değer olarak da görülmemeli, dini inceleme külliyatı da mevcut."

İSLAMİYETTE DE ADI GEÇİYOR

"Kur'an-ı Kerim'deki Kehf Suresi'nde Musa Peygamber ile yolculuk eden ve Allah tarafından ilim öğretilmiş bir kişiden bahsedilir. İslam alimleri, Buhari mesela, o kişinin, her ne kadar Kur'an'da adı geçmese de Hızır Peygamber olduğuna inanmaktadır. İlyas Peygamberin ismi de Kur'an'da Saffat ve En'am surelerinde zikredilmekte. Osmanlı'da da kutlanıyor Hıdrellez. Ki Hızır'ın misafir olarak görülmesi de önemli, Ebu Suud Efendi'nin bu konuda fetvası olduğu gibi Kur'an'da da Hızır üzerine çalışmalar var. Peygamber olup olmadığına ilişkin tartışmalar da yapılmış. Ayrıca Hızır'ın geldiğine inanılan Hızır makamları; İstanbul'da Ayasofya Camii, Atik Ali Paşa Camii var. Sivas, Hatay Bursa'da var. Bu vesile ile Hızır makamlarının da ziyaret edilmesi hoş olur elbette."

Ali Faik Demir

İSTEYEN DUA ETSİN İSTEYEN RİTÜELYAPSIN HERKES BİLDİĞİ GİBİ KUTLAMALI

Peki nasıl kutlanmalı Hıdrellez