Bolivya, lityum, darbe

Üç benzemez gibi duruyor ama işte bu üç kelime manşetleri süslüyor. Latin Amerika ülkesi Bolivya, 192. kez ama bu defa 'gündüz gözüyle' yapılan darbeye de şahit oluyor. Tabii insan soramadan edemiyor, bayram değil seyran değil güpegündüz darbe yapmak da neyin nesi Hem de hükümet binasına zırhlı araçla.

Tabii işin aslı öyle değil. Bir süredir ilginç gelişmelere sahne oluyor dünya ve bunun merkezinde üç kilit kelime var: Bunlardan biri 'Gazze', diğeri 'BRICS' ve sonuncusu da 'Lityum'. 'İlginç zamanlarda yaşayasınız' duasının vücut bulmuş hali gibi dünya, gün geçmiyor ki şaşkınlığımız artmasın, kaygımız katmerlenmesin. Herkesin 'İsrail'in Lübnan'a saldırısı' haberini beklediği ve konuştuğu anlarda ters köşe haber Latin Amerika'dan geldi. Bolivya'da General Juan Jose Zuniga, iktidar partisi MAS içindeki farklı fraksiyonlardaki partiye hakim eski Başkan ve 'kızılderili' Evo Morales ile bürokrasiye hakim şimdiki Başkan Luis Arce arasında bir süredir devam eden siyasi çekişmeden yararlanarak başarısız bir darbe girişiminde bulunuyor. Asıl hikaye ise bundan sonra anlaşılıyor.

Meğer sahip olduğu yeraltı ve yerüstü zenginliklere-ki neler olduğunu birazdan detaylıca anlatacağız-rağmen ekonomik kriz yüzünden son günlerde sokakların karışık olduğu Bolivya'da hali hazırda solsosyalist bir idare, Kasım 2023'te 'Gazze' nedeniyle İsrail ile ilişkiyi kesiyor, daha da ötesi ve başlığımızın diğer kelimesi olan 'BRICS' üyeliği için girişim başlatmış.

Bu iki meselenin altını kazıyınca neler çıktı neler. E tabi arşiv unutmaz; 25 Haziran 2020 tarihli bir sosyal medya yazışması tam da bu ülke ve yapılam darbe girişimi ile ilgili, sadece 'küçük' bir ayrıntıyla: Lityum. İşte bu yukarıdaki başlığımıza ilave etmemiz gereken ve yazılarımızda 21. Yüzyılın 'petrolü' dediğimiz o meşhur 'lityum'u alabilmek için ABD'nin Bolivya'da 'darbe' planladığının yazdığı sosyal medya paylaşımına Elon Musk'tan 'vurucu' yanıt geliyor: 'Kime istersek darbe yaparız. Bunu kabullenin.'

Dahası daha da ilginç. Daha bir yıl bile dolmayan bir gelişme olayı daha da 'vay be' kıvamına getiriyor. Amerika'da 'Kamu Diplomasisi'nden sorumlu Başkan Danışmanlığı görevine getirilen Elliott Abrams. Kimdir diye baktığımızda 70-80'lerde Orta ve Latin Amerika'daki 'olaylar'la ilişkilendirilmiş bir isim olarak 'Nikaragua Kasabı' lakabıyla karşımıza çıkıyor. Ve hikaye burada berraklaşıyor. '21. Yüzyılın Petrolü' olan 'değerli madenler'i olan ve Rusya-Çin ekseniyle 'yakınlaşmaya' başlayan ülkelerde hareketlenmeler başlamış. Venezuela'nın Guana'ya yerleşmesi, Tek Kuşak Tek Yol'un Deniz Anlaşması'nı imzalayan Ekvador'da kartellerin isyanı ve dün Bolivya'da 'başarısız' darbe girişimi.