Thüringen'de birinci, Saksonya'da ise ikinci oluyor. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra aşırı sağ bir parti ilk kez birinci parti olmayı başardı. Bir zamanlar aşırı uç olarak görülen ve hatta demokrasi için tehdit teşkil ettiği düşünülen bu partilerin, bugün eyaletlerde birinci sıraya yerleşmesi tarihte bir ilkti. Popülizm ve aşırılığın en çok beslendiği ortamın belirsizlik, ekonomik krizler ve siyasi istikrarsızlık olduğu aşikâr. Bir yandan Rusya-Ukrayna savaşının Almanya ve küresel etkileri her geçen gün artarken, diğer yandan COVID-19 sonrası ülkelerin mücadele ettiği yüksek enflasyon, insanların gündelik yaşamlarını giderek zorlaştırıyor. Bu durum, halkı siyasi tercihlerini sorgulamaya ve radikal bile olsa alternatif arayışına itiyor.

Hitler'in Yükselişi ile Günümüz Arasındaki Benzerlikler

Hitler'in iktidara gelmesinden 90 yıl sonra. Ve 1924'teki Nazi yönetimiyle ünlü bir eyalet olan Thüringen'de tarih tekerrür ediyor. Tarihte Hitler'in iktidara gelişi de benzer bir sürecin ürünü; insanların yaşadığı ağır ekonomik şartlar ve belirsizlik, onları yeni bir kurtarıcı aramaya yönlendirmişti. Hitler'in yükselişi, Almanya'nın derin sosyal, ekonomik ve siyasi sorunlarla boğuştuğu bir dönemde gerçekleşmişti. Weimar Cumhuriyeti, I. Dünya Savaşı sonrası kurulan genç bir demokrasi olmasına rağmen, Versailles Antlaşması'nın ağır koşulları halkın büyük tepkisini çekmişti. Ekonomik anlamda ise özellikle 1929'daki Büyük Buhran, Almanya'yı derinden sarsarak kitlesel işsizliğe ve geniş çaplı yoksulluğa yol açmıştı. İşsizliğin 30'lara ulaşması ve belirsizliklerin artması, mevcut hükümete olan güveni zayıflatmış, radikal partilere olan yönelimi artırmıştı.

Doğu Almanya'daki Göçmen Karşıtlığı ve Sosyal Dinamikler

Tekrar Eyalet seçimlerini değerlendirecek olursak, eyalet seçimlerini sadece tek bir faktöre dayandırmak yanıltıcı olabilir. Özellikle Doğu Almanya eyaletlerinde göç karşıtlığının güçlü olduğunu vurgulamak önemli bir nokta. Doğu Almanya, hâlâ Batı Almanya'nın ekonomik standartlarına ulaşabilmiş değil. Ayrıca, sosyalist rejim altında yaşamış toplumların, tarihsel olarak "ötekilere" karşı daha şüpheci bir tutum sergilediğini göz ardı etmemek gerekir. Bu durum, özellikle "öteki" olarak görülen yabancılara karşı Doğu Almanların daha belirgin bir mesafe koymasına neden oluyor. Yani bir yönüyle geçmişten gelen ideolojik saikler toplumlar da kısa zamanda değişebilmiş değil. Bu bağlamda, PEGIDA hareketinin bu bölgede kök salmış olması da tesadüf değil.

AfD'nin Yükselişi ve Göçmen Karşıtlığı

AfD partisinin yükselen oylarını incelerken, öncelikle seçim sürecinde hangi argümanları öne sürdüğünü ve seçmenlerin desteğini nasıl kazandığını değerlendirmek önemli. Günümüzde aşırı sağ denilince, göçmen karşıtlığı ile özdeşleşen bir siyasi çizgi akla geliyor. AfD, 2013 yılında kurulduğunda 5 barajını aşması bile Almanya için büyük bir tehdit olarak görülüyordu. Ancak, 2015 yılında Merkel'in açık kapı politikasını uygulamasının ardından AfD, oylarını rekor seviyelere taşıyarak merkez partilere ciddi bir rakip haline geldi. Günümüzde AfD, Avrupa Parlamentosu seçimlerinde 16 oy alarak dikkat çekici bir başarı elde etmiş ve gelecekte iktidar olma potansiyelini ortaya koydu. Özellikle 2025 Almanya seçimlerinde AfD'nin iktidar ortağı olması ihtimali, sürpriz olmayacak bir gelişme olarak değerlendiriliyor.