Unutulmuş Bir Orta Çağ Tanığı: Karaköy'deki Ceneviz Kulesi

Yıllar önce Karaköy'den Sokullu Mehmet Paşa Caminden geçerken görmüştüm küçük bir sur kalıntısını elimizde kalan son surlardı bunlar. Geçenlerde bazı binalar yıkılınca unutulmuş Orta Çağ'dan kalan kalıntıların gün yüzüne çıktığını gördüm.

İstanbul'un Karaköy semtinde, Perşembe Pazarı'nın arka sokaklarında, sarmaşıkların ve unutulmuşluğun arasına gizlenmiş bir kule sessizce zamanın geçişini izliyor. Çoğu İstanbullunun bile farkında olmadığı bu yapı, aslında Cenevizlilerin 13. yüzyılda Galata'da kurduğu koloninin günümüze ulaşabilmiş en özgün parçalarından biri.

PERA'NIN SURLARI

Rumca Pera karşı demek, Tarihi yarımada ya da Suriçi olarak anılan bugünkü Fatih'in olduğu bölge gibi Galata Bölgesi yani Pera'da surlarla çevriliydi. 14 yy.da 1303-1352 yılları arasında Cenevizliler tarafından inşa edilen bu surlar Haliç Kıyısında Azapkapı'dan başlayıp, kuzeydoğuya doğru yönelerek Galata Kulesi'ne tırmanmakta, daha sonra güneydoğuya doğru inerek Tophane civarından yeniden denize kavuşmakta ve bir üçgen biçiminde bütün Galata bölgesini kuşatmaktaydılar. Bugünün Karaköy, Perşembe pazarı, Kuledibi semtlerinin tamamı ile Azapkapı, Şişhane ve Tophane 'Semtlerinin bir bölümü Galata Surlarının çevrelediği alanın içerisinde kalıyordu.

FETİHDEN SONRA BİRKISMI YIKILDI

Fethin ardından, Galata Surlarında yıkımlar başladı. Surların bir bölümü Fatih Sultan Mehmed tarafından yıktırıldıysa da, Galata Surlarının neredeyse tamamını ortadan kaldıran en büyük yıkım fetihten 400 yılı sonra, Sultan Abdülaziz Döneminde; 1864 yılında gerçekleşmiştir. İstanbul Şehremanetinin (belediye) altıncı dairesi, nüfusu giderek artan Galata'da, surların ulaşımı aksattığı gerekçesiyle büyük bir bölümünü yıktırmış, 20 yüzyılı başılarında aralıklarla devam eden yıkımlar sonucunda Galata Surlarından bugüne birkaç harap duvar, onlarca kapıdan sadece bir tanesi kalmış. Birde İstanbul'un en önde gelen simgesi Galata Kulesi'nin haricinde neredeyse hiçbir iz kalmamıştır.