Yeni 'Büyük Oyun'

Geçen pazartesi değindiğim "yeninin doğum sancıları" savı, teknoloji alanında şekillenmeye başlayan bir "Yeni Büyük Oyun" gözlemi ile de desteklenebilir. BİR 'BÜYÜK OYUN'DAN ÖBÜRÜNE"Büyük Oyun" deyimi, 19. yüzyılın sonunda, Britanya İmparatorluğu ile Rusya İmparatorluğu arasındaki rekabet için kullanılıyordu. O zaman "Büyük Oyun"un konusu Afganistan ve çevresiyle başlayan, Orta ve Güneydoğu Asya bölgesine uzanan araziler ve ticaret yolları üzerine denetimi kurmaktı. "Büyük Oyun" 21. yüzyılın başında "Büyük Ortadoğu Projesi" kapsamında yeniden gündeme geldiğinde, bu kez, ABD hegemonyasını restore etmek, ABD merkezli dünya ekonomisinin stratejik enerji kaynakları üzerinde doğrudan denetim kurarak olası hegemonya adaylarını bu kaynaklardan mahrum bırakabilecek ve büyük bir ekonomik, demografik alanla dünya ekonomisi arasındaki "kapıyı" tutacak konuma yerleşmekti.Ne Britanya imparatorluğu ne de ABD "imparatorluğu" amaçlarına ulaşabildi. Britanya imparatorluğunun, Afganistan'da yaşadığı yenilgi, Rudyard Kipling'in "Young British Soldier" (1895) ve "White man's burden" (1899) şiirlerine yansıyan sezgileri, gerileme sürecinin başladığını gösteriyordu. Britanya, "Ortadoğu ve enerji" "portföyünü", Kipling'in umduğu gibi ABD'ye, Süveyş Krizinde (1958) devretti. "Büyük Ortadoğu Projesi" ise kısa sürede Irak üzerinde iflas etti. Savaş harcamaları, parasal genişleme, 2007 finansal krizinin gelişini, kriz de yeni bir büyük gücün yükselişini hızlandırdı. ABD'nin Afganistan'dan apar topar çıkışı, kapitalizmin bir yeni döneminin doğum sancılarının başladığını düşündürüyordu. Dahası, şimdi, "teknolojik" üstünlük ve ilgili kaynakların denetimi üzerinde yeni bir "Büyük Oyun" söz konusu. Küresel ekolojik-iklim krizi ile hidrokarbon kapitalizminden çıkış süreci de ABD merkezli hidrokarbon kapitalizminin geride kalmaya başladığını gösteriyor.TAYVAN MERCEĞİNDEN YENİ 'BÜYÜK OYUN'Önde gelen veri analiz şirketi GlobalData'nın son raporuna göre, yeni jeopolitik rekabet, yarı-iletkenler ve kritik öneme sahip mineraller üzerinde yoğunlaşıyor. Bu ürünlerin tedarik zincirlerinin stratejik kavşağında da Tayvan var. Son "Büyük Oyun" bu coğrafyada, en gelişmiş "microchipleri", en akıllı bilgisayarları üretme yarışı olarak şekilleniyor. En akıllı "microçipler" Apple telefonlarından, tıbbi araçlara, uzay çalışmalarına, süper bilgisayarlara, F-35 gibi en gelişkin savaş uçaklarına kadar ekonomi ve güvenlik açısından birçok stratejik öneme sahip alanda kullanılıyor. Bu alanda, "çipi" taşıyacak en ince yarı iletken levhayı yapma yarışı kimin en avantajlı konuma yerleşeceğini belirliyor. Dünyanın 3. büyük çip imalatçısı Tayvan şirketi TSMC, en ince silikon levha üretiminde rakipsiz. ABD ve Çin'de fabrikaları