Sanders, Wolf ve 'Simit'

2008 finansal krizinden bu yana kapitalizm mercek altında. BBC Radyo 4'te, Amerikalı Senatör Bernie Sanders (Kapitalizme Kızmak OK'dir- 2023), Financial Times ekonomi editörü Martin Wolf (Demokratik Kapitalizmin krizi- 2023) ve Dünya Sağlık Örgütü'nden ekonomist Kate Raworth (Simit- Türkçede karşılığı olmayan simit biçiminde donut -Ekonomisi- 2017) arasındaki tartışma (27022023) ilginç bir örnek oluşturuyordu.Sanders en zengin kapitalist ülke Amerika'daki eşitsizliklere, oligarşik kapitalizmin mantığa sığmayan ihtirasına vurgu yaptı: ABD'de en zengin üç kişinin serveti, alt yüzde 50'nin toplam servetinden fazla; 50 yılda toplumun yüzde 90'ından en üst yüzde 1'ine 50 trilyon dolar servet transferi gerçekleşmiş; dev şirketlerin her iki siyasi partiyi de etkileyebildiği, satın alabildiği bir sistem oluşmuş. "Bu kadar büyük servetleri toplayanlar hâlâ neden 30 yıldır gerçek ücretleri artmayan işçilere yüklenmeye devam ediyorlar", "Bu ne biçim bir aç gözlülük", "Bu sisteme demokrasi denemez".Sanders siyasi yaşamı boyunca bu sorunları dile getirdi, işçi hareketinin, orta sınıfın çıkarlarını korumaya çalıştı. İlginç olan, Wolf'un, "Kuznetz eğrisi" ("Yukarıda biriktikçe aşağıya da sızar, eşitsizliği azaltır") savının doğrulanmadığını, kapitalizmin eşitsizlikleri artırdığını, oligarşik biçimler sergilediğini, demokrasiyle bağlarının kopmaya başladığını kabul ederek Sanders'la buluşmasıydı.Üç konuşmacı da kapitalizmi, "piyasa ekonomisi, kâr için üretim" olarak tanımıyorlar, Kate Raworth bir adım ileri gidiyor, her alanı kaplama eğilimine, büyüme saplantısının gezegenin doğal sınırları zorlamaya, ekolojik dengeyi yıkmaya başlamış olmasına dikkat çekiyordu.Sanders, çözümü, büyük servetleri vergileyecek, dev şirketlerin siyaset üzerindeki etkilerini kıracak, halkın, eğitim, sağlık, emeklilik gibi temel gereksinimlerini karşılayacak bir "gerçek bir demokratik" sistemde buluyor. Raworth'a göre, "Simit" metaforuyla, "ortadaki deliğe kimsenin düşmeyeceği, kimsenin (büyümenin) dış çeperi aşarak doğayı, ekolojik dengeyi tehdit etmeyeceği", işletmelerin kâr değil toplumsal çıkar için çalışacağı,