Bu yazı, Kılıçdaroğlu'nun hareketlerini anlamaya çalışırken aklıma geldi. Bilinçdışının azizliği olsa gerek.

Yüz yıl önce, o zamanki kapitalizm "son bunalımını" aşamadı. Kırk yıl süren bir kaosun içinden yeni bir kapitalizm ve dünya düzeni şekillendi. "Kapitalizmin son bunalımı" kavramı, bugün de geçerli, kapitalizmin "son krizini" aşma olasılığı çok daha zayıf. Karşımızda, ne zaman şekilleneceği belirsiz bir yeni sermaye birikim rejimi, hegemonik dünya düzeni olasılığının ötesinde, iklim krizi altında tüm insanlık açısından (kimi plütokratların süper sığınaklara kapanarak hayatta kalma umutlarına karşın) bir "yok oluş krizi" var. Bu kez proleter devrimi denemeleri yok ama birçok kapitalist ülkede faşist hareketlerde "devrim" umutları güçleniyor. Bugün bu "yok oluş krizini" aşabilmek için önce faşist "devrim" olasılıklarını ortadan kaldırmak gerekiyor. Faşizme karşı mücadele gündemin birinci sırasına yükseldi.

FAŞİZM VE SÜREÇ

Faşizmi, (ideoloji, hareket, örgüt, lider, devletrejim) "sınırları" ve "özü" belirli bir varlık olarak değil, sonu belirsiz -asla tamamlanamayan- bir "oluş" (Wergenbecoming) süreci olarak düşünmek gerekir. Faşizme karşı mücadele de bu "oluş" sürecinin her aşamasında, ideolojik, kitlesel, son aşamada da rejime karşı direniş, mücadele anlamına gelir.

Bu direniş ve mücadele faşizmin "oluş" sürecinin her aşamasında farklı biçimler alacaktır ama faşizm ve antifaşizm arasındaki savaşın dinamiklerinin, diyalektiğinin kimi temel ilkeleri hatta kuralları da olsa gerekir. Bunları düşünürken, öncelikle Antonio Gramsci'nin teorik çalışmalarından Hapishane Defterleri) yararlanabiliriz. Gramsci'nin geliştirdiği dört kavram bu bağlamda son derecede önemlidir: Mevzisiper savaşı, manevra cephe savaşı, transformismo ve trasformismo. Aslında bu son iki sözcük aynı kavramın biri İngilizce diğeri İtalyanca versiyonudur. Ancak söz konusu kavramın iki boyutu olduğundan ben "asimile ederek-moleküler düzeyde dönüştürme" için "transformismo" ve iki kampın savaşı sürerken ideolojik ya da siyasi olarak ortada kalanları (satın almak dahil, türlü pratik ideolojik araçlarla) kendine çekme süreci çabaları için "trasformismo" sözcüğünü kullanıyorum.

Faşist hareketin "oluş" süreci bu kavramların dördünü de içerir. Direnişmücadele sürecinin de eylemlerini bu kavramların temsil ettiği durumlara uygun biçimde tasarlaması gerekir.

'SÜREÇ OLARAK FAŞİZM' VE DİRENİŞ

Mevzisiper savaşında faşizm, ideolojik, kurumsal ve siyasihukuksal, alanlarda küçük ama, birikimli kazanımlarla, karşı tarafın mevzilerini, entelektüel, siyasi liderlerini teker teker tasfiyesi ederek ilerler. Direnişin, hukuki, kurumsal alanda, günlük dilin sözcüklerinde (söylenebilir olanın sınırlarında), ahlaki değerlerde (hakikat rejiminin bileşenlerinde) başlayan dayatılan dönüşümler