Gazze'deki soykırım, Trump'ın II. döneminde ABD'deki faşizm, geçen hafta yapay zekâ (YZ) ile ilgili güvenlik konularının ele alındığı "Paris zirvesinde" ve Atlantik ittifakının güvenlik sorunlarını tartışan Münih zirvesinde yaşananlar "Bir çağ kapanıyor" savını destekliyor.

HEGEMONYA BİTTİ

Trump yönetiminin USAİD'i kapatması, "sorunlu" rejimlerin yönetimlerini, liberal demokrasiyi yayma adına değiştirmeye çalışmaktan, Paris ve Münih zirvelerindeki tutumu ABD'nin, artık Avrupalı müttefiklerinin rızasını almaktan vazgeçtiğini, ülke içinde başlayan anayasa tanımaz yönetim tarzı da "liberal demokrasi" alanında örnek olma kapasitesinin tükendiğini gösteriyor. Bunun bir göstergesi de Trump yönetiminin Avrupa'da, liberal demokrat yönetimler yerine kendi ideolojisine yakın "süreç olarak faşizm" içinde olan rejimlerle ilişki kurmasıdır. Örneğin, Münih Konferansı sırasında Vance, Almanya'da gelecek seçimlerde şansölye olacak CDU lideri Merz yerine AfD lideri Weidel ile görüşmeyi seçti. Trump yönetimi ABD hegemonyasının restorasyonu yerinde dayatma, şantaj, askeri tehdit politikalarına öncelik veren "klasik emperyalist" bir politikayı benimsiyor.

ABD'nin Avrupalı müttefiklerine yönelik dayatmacı, istikrar bozucu politikalarına karşılık, Rusya ile ilişkilerinde pazarlık, ikna yolunu seçmesi de akla İngiltere'nin hegemonyasının, son döneminde bir Rusya-Almanya'nın ittifakını önlemeye harcadığı çabalar getiriyor. Sonunda İngiltere Almanya iki kez savaştılar, İngiltere kazanan tarafta olmasına karşın, hegemonyasını, hatta başat konumunu koruyamadı. ABD hegemonyasıyla başlayan bir çağ ABD'nin hegemonya restorasyonundan ve liberal demokrasiden vazgeçmesiyle kapanıyor.

TEKNOLOJİK MUTASYON

Yeni bir çağın başladığını düşündüren bir diğer gelişme teknolojik zeminde başlayan radikal değişim, hatta mutasyondur. Yuval Noah Harari'nin, gözlemlerinden yararlanırsak

Tarih boyunca dil her zaman insanlara aitti. İlk kez insan olmayan bir varlık, YZ dili kontrol edebiliyor, üretip şekillendirebiliyor. Bu da uygarlığın temel yapı taşlarının, insan olmayan bir güç tarafından yeniden programlanabileceğini düşündürüyor. Önceki teknolojik yenilikler, insanların fiziksel veya zihinsel yetilerini güçlendiriyordu. YZ insanların karar alma süreçlerini doğrudan devralıyor: İnsanın yerine geçiyor YZ bireylerin duygularını, düşünce kalıplarını ve psikolojisini analiz ederek onları doğrudan manipüle edebiliyor, demokrasiler için büyük bir tehdit oluşturuyor. Gelişmiş YZ modellerinin daha şimdiden, testler sırasında insan programcıları aldatmaya çalıştığı, güncellemelere, silme çabalarına direndiği, izin almadan kendini bir başka bilgisayara kopyaladığı görülebiliyor. YZ'nin veri merkezleri büyük miktarda su, elektrik tüketiyor; iklim değişikliğine de katkıda bulunuyor, enerji kullanımı sürdürülemez hale geliyor. Uzmanların YZ'nin,