Ön Muhasebe
İyi bir muhasebe sistemi çok iyi, detaylı, müdakkik ve muntazam bir kayıt tutmayı gerektirir. Yapılan her işin, atılan her adımın kalem kalem yazılması ay sonunda kâr - zarar dengesini rahatça görüp gerekli tedbirleri almayı kolaylaştırır.
Hafîz olan Allah, zerreden şemse büyük küçük her şeyi korur. Muntazam bir şekilde muhafaza eder. Güz mevsiminde vefat eden bitkilerin tüm bilgilerini âdeta amel defterleri hükmünde olan tohumlarında, ağaçları meyve ve çekirdeklerinde baharda yeniden diriltmek ve neşretmek üzere muhafaza eder. "Amel defterleri açıldığında" âyetini lisan-ı haliyle okutturur.
Levh-i mahfuzun bir numûnesi olan kuvve-i hâfızada da insanın bütün yapıp ettiklerini kaydeder. Bu kayıt,mahkeme-i Kübra'daki hesap için olduğu gibi daha bu dünyada insanın vicdanında kendi muhasebesini yapıp nefsine çeki düzen vermesi içindir. İnsan küçük, âciz bir varlık olmasına rağmen Allah yanında kıymeti büyüktür.
Tüm kâinat onda derc edilmiştir. Ondaki ebedi saadet ve bekâ arzusu baki bir âlem için yaratıldığını ve dünyada yaptıklarının ehemmiyetli olduğunu gösteriyor. Küçücük bitkileri tohumlarında muhâfaza eden Allah elbette halife'-i Arz olan insanın da yaptığı büyük, küçük tüm işleri kaydedecektir ve haşirden sonra bir muhasebeye tabi tutacaktır. Yapılan güzel işlerin emin ve dosdoğru Kiramen Kâtibin melekleri tarafından yazılıp bâkileştirilmesi insan için ne büyük bir rahmettir.
Onların tuttuğu kayıtlarda en ufak bir hata olmaması, zerre kadar eksiklik, yanlışlık olmaması Allah'ın adaletinin mükemmelliğini gösterip insanın iç huzurunu sağlıyor ona olan teslimiyetini, tevekkülünü ve şükrünü ziyadeleştiriyor.
Kâinattaki en küçük varlıktan en büyüğüne bu kadar hıfz ve muhafaza, her şeyin kayıt altına alınması, mercimek büyüklüğündeki hâfızamızda kütüphane dolusu bilginin kaydedilmesi ve daha nice deliller bize büyük bir hesap gününün ve muhasebenin varlığından, dolayısıyla yapılan iyi işlerin mükâfat, kötü işlerin de cezası olacağından haber veriyor. Kim zerre kadar hayır işlemişse onu görecektir.