17 yıl önce üniversite aday öğrencisi olarak girdiğim sınava geçtiğimiz hafta sonu akademisyen olarak yeniden girdim. Amacım hem bir anne hem bir akademisyen hem de ruh sağlığı alanında çalışan biri olarak mevcut sistemi, soru stillerini görmek, üç saatlik stres deneyimini yeniden yaşamaktı.

Öncelikle fark ettiğim, test çözebilmek aynı araba sürmek gibi öğrendikten yıllar sonra da yeniden ortaya çıkabilen bir beceriye dönüşüyormuş.

Sınavda yer alan soru stilleri yıllar öncesine göre oldukça değişim göstermiş. Türkçe ve Sosyal derslerine yönelik soru stillerinin benzerliği dikkatimi çekti. Benim girdiğim yıllarda sosyal sorusunun sosyal dersine ait olduğu oldukça netti. Ancak bu sınavda ara ara Türkçe kısımda mıyım sosyal kısımda mıyım diye ara ara kontrol ettiğim oldu. Matematik konularında da değişim, dönüşüm yaşanmış.

Soru içerikleri oldukça nitelikti. Son bir yılda çalışan öğrenciyi değil, entelektüel bilinci bir yaşam tarzı haline getiren öğrenciyi ayırt etmek üzerine kurulu. Doğrudan bilgi sorularının yanı sıra tüm derslerde okuduğunu anlama, kavrama, mantık yürütme, işlemleme, dikkat ve odaklanma gibi becerilerin ön planda tutulduğu bir içerik mevcut.

Yani bu sınavda başarılı olmak için sadece bilmek, ezberlemek yeterli değil. Düşünen, eleştiren, akıl yürüten, genel kültüre hâkim bireyleri ayırt etme temelli. Sınav için verilen süre yeterli. Sonuçta ölçmeye çalışılan ayırt edici kriterlerden biri de hız, zaman yönetimi gibi beceriler.

Genel itibariyle yine en çok dikkatimi çeken tüm sınavın Türkçe becerisi üzerine kurulu olması.

Türk Diline hakimiyet, okuma, anlama, algılama, kavrama gibi sözel becerileri matematik, fen sorularında da kullanmanız gerekli.

Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitim Seçme Sınavı(ALES)'na çok sayıda girmiş biri olarak yıllar önce üniversite sınav sisteminin de Ales soru stiline benzeyeceğini söylemiştim. Ales'te bilgiden öte sahip olduğu bilgiyi yorumlama ve kullanabilme becerisi önemlidir. Adı üstünde lisansüstü eğitime hak kazanabilecek kişiyi seçme. Yani bilgiye sahip olmanın ötesine geçen bir beceriyi arama

Buraya kadar her şey çok güzel. Peki çocuklarımız mevcut eğitim düzeninde bu kadar nitelikli bir sınava yakışır bir eğitim içeriğine, sosyal ortama, hobilere, alışkanlıklara, aile yapısına, idollere, rehberlere sahip mi Üzgünüm değil. Bu sınavın hak ettiği 12 yıllık eğitim sistemi lisansüstü eğitim sistemine benzer bir yapıya sahip olmalıdır. Bilginin ötesinde bilgiyi kullanabilme becerisidir. Bilgi sahibi olup, yorum yapabilmeyi sağlatmaktır.