2021 sonbaharında faizlerin hızla indirilmesiyle birlikte Türkiye ekonomisi keskin bir döviz kuru atağına sahne oldu. TL hızla değer kaybederken enflasyon ivme kazandı. Faiz artışına gitmeyen ekonomi yönetimi, Kur Korumalı Mevduat (KKM) adını verdiği yeni bir finansal araçla krizi kontrol altına almaya çalıştı.

Amaç açıktı: Vatandaşın döviz talebini frenlemek ve TL'ye güveni yeniden inşa etmek. Bunun için TL mevduata bir "çifte güvence" verildi: Faiz getirisi + kur farkı garantisi. Eğer faiz kur artışının altında kalırsa, farkı Hazine veya Merkez Bankası karşılayacaktı.

Krizden çıkış aracı olarak 2021 yılı Eylül ayında bir nevi can simidi olarak görülen Türkiye ekonomisinin son yıllardaki en çok konuşulan uygulamalarından biri olan Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemine bugünkü yazımda bir göz atalım…

KRİZDEN ÇIKIŞ ARACI OLARAK; KKM

Başlangıçta Kur Korumalı Mevduat kısmen başarılı oldu. Döviz kuru üzerindeki baskı azaldı, mevduat sahipleri TL'de kalmaya ikna edildi. Ancak bu başarı kısa süreliydi:

KKM hacmi hızla büyüyerek 2023 Ağustos'unda 3,4 trilyon TL'lik zirveye ulaştı.

Yalnızca birkaç ay içinde bile sistemden 569 milyar TL çıkış oldu; 10 Kasım 2023 itibarıyla hacim 2,8 trilyon TL'ye geriledi.

Merkez Bankası 23.08.2025 Resmi Gazete'de yayımlanan tebliğiyle Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasına son verdi.

Bundan sonra yeni KKM hesabı açılamayacak, vadesi dolan mevcut hesaplar da yenilenemeyecek.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda "programımızın önemli hedeflerinden birine daha ulaştık" dedi.

Mehmet Şimşek Kur Korumalı Mevduatı "önemli bir finansal yükümlülük" olarak tanımladı ve bunun sonlanmasıyla finansal istikrarın güçleneceğini ekledi.

BİR DÖNEMİN SONU: KKM'NİN KADEMELİ TASFİYESİ

2024 Erken Sinyalleri

2024 Aralık ayında TCMB, 2025 yılının para politikası hedefleri çerçevesinde KKM uygulamasının sonlandırılacağını duyurmuştu.

Vadeli Talimatların Durdurulması (20 Ocak 2025)

TCMB, döviz ve altın dönüşümlü KKM ve katılma hesaplarında 6 ve 12 aylık vadelere dayalı hesap açma ve yenilemeyi durdurdu. Tüzel Kişilere Yönelik Kısıtlama (15 Şubat 2025)

TCMB, tüzel kişilerin KKM hesap açma ve yenileme işlemlerini durdurarak bireysel hesaplarla sınırlı hale getirdi.

Maliyet Boyutu: Fatura Kime Kesildi

Kur Korumalı Mevduat bütçeye ve para politikasına ağır bir yük getirdi.

2022'de Hazine'nin ödediği kur farkı: 92,5 milyar TL.

2023'ün ilk yedi ayında: 59,5 milyar TL.

Merkez Bankası'nın bilançolarında ise KKM ödemeleri "Diğer" kalemi altında büyüdü, 387 milyar TL'ye ulaştı.

Toplamda, ekonomistlerin hesaplamalarına göre KKM'nin halka fatura ettiği maliyet yaklaşık 60 milyar dolar olduğunu belirtelim.

Bu maliyet doğrudan vergi artışıyla yapılmadığı için bütçe açığı ve enflasyon etkisini de göz ardı etmemek gerekir. Kısaca, Kur Korumalı Mevduat sistemi mevduat sahiplerini korurken, maliyeti tüm toplum ödedi.

KKM'NİN KAPANIŞ SÜRECİ VE ETKİLERİ: NEDEN ÖNEMİ VAR

Politika değişiminde net mesaj: TCMB, KKM uygulamasını fiilen sonlandırarak, TL'ye geçişi destekleyen sadeleşmiş para politikasına dönüş sinyali verdi.

Fiyat istikrarı hedefi: Uygulamanın kaldırılması, enflasyon ve döviz kuru istikrarı yönündeki hedeflerle örtüşen bir adım olarak değerlendiriliyor.