1. GİRİŞ

Türkiye, otomotiv sektöründe önemli bir üretici ve tüketici pazarına sahiptir. Son yıllarda yerli üretimin artırılması, cari açığın kontrol altına alınması ve istihdamın desteklenmesi amacıyla çeşitli mali ve ticari düzenlemeler uygulanmaktadır. Bu bağlamda, ithal otomobillere yönelik ek gümrük vergisi düzenlemeleri hem devlet gelirlerini artırmayı hem de yerli otomobil üretimini teşvik etmeyi hedeflemektedir.

22 Eylül 2025 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile AB ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) kapsamı dışındaki ülkelerden ithal edilen otomobillere ek mali yükümlülükler uygulanacağı duyurulmuştur.

Bugünkü yazımda, söz konusu düzenlemenin kapsamı, oranları, hangi ülkeleri ve araç tiplerini etkilediği ve ekonomik ile sektörel etkilerine detaylıca bir göz atalım.

2. DÜZENLEMENİN KAPSAMI

2.1 Hedeflenen Araç Grupları

Düzenleme, ithal edilen araç türüne göre farklı vergi oranları öngörmektedir:

Konvansiyonel ve hibrit (plug-in hariç) otomobiller: %25 veya araç başına en az 6.000 ABD doları, hangisi yüksekse.

Plug-in (haricen şarj edilebilir) hibrit otomobiller: %30 veya araç başına en az 7.000 ABD doları, hangisi yüksekse.

Elektrikli otomobiller: %30 veya araç başına en az 8.500 ABD doları, hangisi yüksekse.

Bu düzenleme, 22 Eylül 2025 tarihinde Resmî Gazete 'de yayımlandı ve yürürlüğe girmesi için 60 günlük bir geçiş süresi öngörüldü. Bu süre zarfında başlayan ithalat işlemleri için geçiş süreci uygulanacaktır.

2.2 Hedeflenen Ülkeler

Yeni ek vergi düzenlemesi, AB ve STA kapsamındaki ülkelerden gelen araçları kapsam dışı bırakırken, AB ve STA kapsamı dışında kalan ülkelerden ithal edilen araçları hedef alır.

Bu ülkeler arasında Çin, Japonya, Güney Kore, Meksika, Kanada, Vietnam ve Güney Afrika gibi ülkeler bulunmaktadır. Özellikle Çin menşeli elektrikli araçlar, bu düzenlemeden en çok etkilenen araçlar arasında yer almaktadır.

3. EKONOMİK VE SEKTÖREL ETKİLER

3.1 Yerli Üretim ve Rekabet

Ek vergi düzenlemesi, ithal araçların maliyetini artırarak yerli üretimin rekabet gücünü artırmayı hedeflemektedir. Özellikle elektrikli araçların fiyatlarındaki artış, tüketicilerin alım kararlarını etkileyebilir ve yerli üretim yapan markaların rekabet avantajını güçlendirebilir.

3.2 Tüketici Fiyatları ve Talep

Konvansiyonel ve hibrit araçlar: Fiyat artışı %10–15 civarında olabilir.

Plug-in hibrit ve elektrikli araçlar: Fiyat artışı daha yüksek seviyelere ulaşabilir.

Bu durum, tüketici davranışlarını ve talep dağılımını yeniden şekillendirebilir; özellikle elektrikli araç talebinde geçici bir yavaşlama görülebilir.

3.3 Devlet Gelirleri

Ek gümrük vergisi, devletin ithalat gelirlerini artıracak ve dolaylı olarak cari açığın kontrolüne katkıda bulunacaktır. Ayrıca, vergi gelirleri, otomotiv sektöründeki yerli üretim teşvikleri ve altyapı yatırımları için kaynak yaratacaktır.