1 Ocak 2023'te kademeli olarak devreye giren e-ticaret yasası, 1 trilyonluk pazara doping etkisi yapacak. Adil rekabet ortamı sağlayan yeni dönemin kazananı ise tüketiciler olacak

Türkiye'de pandemiyle birlikte artan, yaklaşık 42 milyon kullanıcı ve 1 trilyon liralık pazar büyüklüğüne ulaşan e-ticareti zapturapt altına alacak yasaya Anayasa Mahkemesi'nden de vize çıkınca, şirketler uyum hazırlıklarını hızlandırdı. E-ticaret şirketleri, Türkiye'nin dijital ekonomideki rolünü güçlendirip, tüketicilerin güvenliğini ve refahını artırmaya katkı sağlayacak yasayla ilgili Ticaret Bakanlığı'nın kılavuz çıkarmasını istiyor. Reklam ve kampanya harcamalarının nasıl hesaplanacağı gibi teknik konularda bağımsız denetim şirketlerine rehberlik edecek detaylı yönergelerin oluşturulması gerektiğini belirtiyorlar.
OYBİRLİĞİYLE YASALAŞMIŞTI
1 Temmuz 2022'de TBMM'de oybirliği ile yasalaşan kanun daha sonra anlaşılmayan bir nedenle CHP tarafından Anayasa Mahkemesi'ne taşınmıştı. Hatta bir e-ticaret firmasının Cumhuriyet gazetesine yasa aleyhine haberler yapması için çikolata kutusunda 500 bin TL verdiği iddiaları gündeme bomba gibi düşmüştü. Mahkeme ise iptal istemini oybirliğiyle reddetmişti.
Yüksek Mahkeme'nin iki hafta önce yayınlanan gerekçeli kararında da kanunun e-ticaret firmaları aleyhine orantısız bir sınırlamaya neden olmadığını belirterek, yasanın küçük ve orta ölçekli e-ticaret oyuncuların rekabet gücünü koruyarak varlıklarının sürdürülebilirliğini sağlama amacı taşıdığını, büyük e-ticaret oyuncularının avantajlı konumlarını kullanarak rekabet ortamını bozmalarını engelleme amacına hizmet ettiğini tespit etmişti. Kanun, 1 Ocak 2023'te kademeli olarak birkaç yılda yürürlüğe girecek. Yılbaşında e-ticaret platformları kendi özel markalarını platformları üzerinden satamayacak. Belirli bir pazar payının üzerindeki pazaryerleri yeni yıl ile birlikte e-ticaret pazar yerindeki satışları haricinde kargo hizmeti sunamayacak.
YASA NE GETİRİYOR
-E-ticaret faaliyeti gösteren tüm oyuncular lisans alacak.
-Yıkıcı fiyat rekabetine sebep olan zararına satışı engellemek için indirim, iskonto, promosyon, reklam ve pazarlama bütçesi kısıtlanıyor.
-Pazar payı yüzde 35 üzerindeki oyunculara kargo ve fintek uygulamaları konusunda kısıtlamalar getiriliyor.
-E-ticaret platformlarının kendi markalarını (private label) kendi platformlarında satmasının önüne geçiliyor.
-E-ticaret platformları geç ödeme yapma, satıcıların alternatif kanallardan aynı ya da farklı fiyattan mal veya hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlayamayacak.
-Vatandaş belirli kişiden mal-hizmet teminine zorlanmayacak.
-Büyük ölçekli platformların e-cüzdan ve kargo hizmetlerine müdahale edilecek.
-Şikâyete konu ürünü 48 saati geçmemek üzere yayımdan kaldıracak.
-Satıcıların ulaşılabilir olması sağlanacak.
-Satıcılar satışlarına ilişkin verileri bedelsiz taşıyıp, bunlardan elde edilen işlenmiş verilere bedelsiz erişim sağlayacak. Platformlar bunun için uygulama programlama arayüzü oluşturacak.
YASA NE GETİRİYOR
Tekelleşme süreci yıkıcı fiyat ile başlıyor. Bu durum pazardaki diğer oyuncuların müşteri kaybederek faaliyetlerini durdurmasına sebep oluyor. Kanun ile tekelleşmenin engellenmesi ve tüm paydaşların haklarının koruma altına alınması amaçlanıyor. Adil rekabet ortamı ile tüketicilerin ürün ve hizmeti rekabetçi fiyatlarla satın alabileceği bir pazar oluşturuluyor. Yıkıcı fiyat ve agresif pazarlamanın önüne geçerek çok oyunculu bir sektörün var olmasını sağlıyor.
AYM'YE DESTEK VERDİLER
GETİR
Tekelleşme süreci yıkıcı fiyat ile başlıyor. Bu durum pazardaki diğer oyuncuların müşteri kaybederek faaliyetlerini durdurmasına sebep oluyor. Kanun ile tekelleşmenin engellenmesi ve tüm paydaşların haklarının koruma altına alınması amaçlanıyor. Adil rekabet ortamı ile tüketicilerin ürün ve hizmeti rekabetçi fiyatlarla satın alabileceği bir pazar oluşturuluyor. Yıkıcı fiyat ve agresif pazarlamanın önüne geçerek çok oyunculu bir sektörün var olmasını sağlıyor.
SAHİBİNDEN
Yasa, e-ticaret faaliyetleri ile ilgili sağlıklı, sürdürülebilir ve adil bir ortam tesis etme amacını taşıyor. Belirli bir büyüklüğün üzerindeki e-ticaret teşebbüslerinin reklam ve promosyon bütçelerine bazı sınırlamalar getirildi. Bunun öncesinde, büyük oyuncular yoğun reklam harcamaları ile diğer oyuncuların yeterli görünürlük alabilecekleri şekilde reklam yapmalarının önüne geçebiliyorlardı. Düzenleme ile haksız ticari uygulamanın önüne geçilmesi hedefleniyor.
YEMEKSEPETİ
Kanun, e-ticaret sektörünü düzenleyerek, haksız ve adil olmayan ticari uygulamaları sonlandırmayı, rekabet endişelerini gidermeyi ve bu yolla hem piyasa aktörlerinin hem de tüketicilerin refahını artırmayı hedefliyor. Bu değişiklikler ile aracı hizmet sağlayıcıların tek taraflı ve haksız uygulamaları da yasaklanarak sektörde daha adil bir rekabet ortamı oluşturuldu. Bu kanunun Avrupa'daki benzer düzenlemelere göre daha ileri bir yapı sunduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.