Süreci fiilen başlatan ateş

Tam 11.22'de mağaranın merdivenlerinden en önde Bese Hozat olmak üzere PKK'lılar inmeye başladı. Yönetici grubu dahil 15 kadın 15 erkekten oluşan grup sahnede yerini aldı.Metnin okunması sonrasında gruptakiler ateş çukurunun önüne geldi. Ellerindeki silahları ateş çukuruna koydular. Ateşi Bese Hozat ve Behzat Çerket tutuşturdu.

PKK lideri Abdullah Öcalan'ın 19 Haziran 2025'te örgüte yaptığı silah bırakma çağrısının ardından, 11 Temmuz Cuma günü yapılacak etkinliği takip etmek üzere perşembe akşam saatlerinde küçük Dubai olarak anılan Erbil'e ulaştık. Havalimanından otele geçtikten bir süre sonra, ertesi gün düzenlenecek etkinlik için gelen aralarında Ahmet Türk, Sırrı Sakık, Ayşegül Doğan gibi isimlerin yer aldığı DEM Parti heyetiyle karşılaştık. Süleymaniye civarında dağlık alanda bir yere gideceğimizi öğrendik ama tam olarak neresi olduğunu güvenlik gerekçesiyle kimse söylemedi. Sadece yaklaşık 2.5 saatlik bir yolculuktan sonra ulaşabileceğimiz bir yere gideceğimizi biliyorduk. Farklı noktalarda dozerlerin çalıştığına dair haberler vardı. Şaşırtmaca amacıyla olabilirdi.

Sabah 06.40'ta Erbil'den ayrıldık. Yol boyunca yoğun güvenlik önemi vardı ama Duhok'a geldiğimizde etkinlik alanına yaklaştığımızın göstergesi birkaç yüz metre arayla farklı güvenlik noktalarının oluşturulmaya başlaması oldu. Araçlar bir dağa doğru tırmanmaya başladı. Ve arabalardan indiğimiz yer Jasana (Casene) turistik mağarasına çıkan alandı. Muhtemelen mağaradan çıkmayı temsil etmesi için burası seçildi. Araçtan inince burnunuza kesif bir odun ve benzin kokusu çarptı. Silahların yakılacağını biliyorduk, "Acaba ateş önceden mi yakıldı" diye düşündüm. Etrafta yanan bir ateş olup olmadığını kontrol ederken kokunun, konuklara çay ve kahve ikramı için hazırlanan odun ateşinden geldiğini anladım.

Büyük bir sahne şeklinde platform oluşturulmuştu. Sahnede dört sandalye hazırdı. Bu açıklama yapacakların dört üst düzey yönetici olduğunu gösteriyordu. O sırada silahların yakılacağı bir kaseyi andıran ateş çukuru ya da varilini fark ettik. Görevliler içine odunları yerleştirmeye başlamıştı bile. Onun hemen ardında iki bayrak direği dikkat çekiyordu. Akla gelen sorulardan biri terör örgütünün bayrak ya da flamasının çekip çekilmeyeceğiydi. Alan yavaş yavaş sivil toplum örgütleri, DEM Parti, Bölgesel Yönetim ve Merkezi Yönetim temsilcileriyle dolmaya başladı. KDP ve KYB temsilcileri, Bölgesel Yönetim İçişleri Bakanlığı yetkilileri, Merkezi Hükümet Savunma Bakanlığı yetkilileri buradaydı.

Hazırlıklar son ana kadar sürerken, zaman zaman yetkililerin hızlı hareketlerinden bazı son dakika pürüzlerinin çıktığı anlaşılabiliyordu. Öcalan'ın görüntüsü sahneye yansıtılınca zamanın geldiği anlaşıldı. Biri kadın, biri DEM Milletvekili Tayyip Temel olmak üzere üç kişinin mağaraya doğru ilerlediğini gördük.

Slogan uyarısı

Saat 11.06'da üç dilde anons yapıldı. Telefon kullanılmaması, video ve fotoğraf kaydı kesinlikle alınmaması söylendi. "Bizi zor duruma düşürmeyin" denilen anonsta, hiçbir slogan atılmaması istendi. Görüntülerin daha sonra verileceği belirtildi. Anons Türkçe, Kürtçe ve İngilizce tekrarlandı.

Saat tam 11.22'de mağaranın merdivenlerinden en önde Bese Hozat olmak üzere PKK'lılar inmeye başladı. Onların merdivenlerin başında görülmesi ile alanda alkışlar ve zılgıtlar yükseldi. Hozat'ı takip eden üç kişinin üst düzey oldukları belliydi. Aralarında Mustafa Karasu'nun da olacağına dair haberler doğru çıkmadı. Yönetici grubu dahil 15 kadın 15 erkekten oluşan grup sahnede yerini aldı.

Önce Türkçe

Bese Hozat konuşmaya tahminimin tersine Kürtçe değil, Türkçe başladı. "Hepiniz hoş geldiniz" dedi ve sözlerini Kürtçe tekrarladı. Ardından açıklama metnini Türkçe okudu. Metnin Kürtçesini ise Behzat Çerket okudu. Açıklamanın bitiminde alandan yine alkış sesleri duyuldu.

Bese Hozat da tıpkı daha önce Sırrı Süreyya Önder'in yaptığı gibi açıklamanın ardından, metin dışına çıkarak bir mesaj verdi. "Sürecin başarıya ulaşması için yasal ve anayasal düzenlemelere ihtiyaç olduğunu" söyledi. Ancak bunu söylerken bir süre duraksadı. Acaba heyecanlandı mı Birkaç saniye durduktan sonra devam etti... "Bunlar gerektir bu sürecin başarıya ulaşması için bunlar gerekli" dedi. "Hepinizin şahitliğinde silahları imha ediyoruz" diyerek konuşmasını tamamladı.

Sonrasında gruptakiler geldikleri gibi tek sıra halinde hazırlanan ateş çukurunun önüne geldiler. Önce erkekler, sonra kadınlar olmak üzere ellerindeki çeşitli tipteki silahlar ile bellerindeki şarjör palaskalarını ateş çukuruna koydular. Ateşi Bese Hozat ve Behzat Çerket tutuşturdu. Arkalarından alkışlar ve uyarı yapılmasına rağmen bir gruptan yükselen bilinen klasik Öcalan sloganları duyuldu. Slogan uzun sürmedi ve görebildiğim kadarıyla uyarılar üzerine kesildi. Kendilerini "Barış ve Demokratik Toplum Grubu" olarak tanımlayan 30 kişilik grup, indikleri merdivenlerden bu kez çıkarak alandan uzaklaşırken, gökyüzünde bir helikopter sesi duyuldu. Ateş çukurundan alevler yükselmeye devam ederken bir çok kişinin önünde fotoğraf çekme girişimi, güvenlik görevlileri tarafından engellenmeye çalışıldı.

Vatan Partisi katıldı

DEM ve bileşeni partiler dışında etkinliğe katıldığını öğrenebildiğim Türkiye'den tek parti Vatan Partisi'ydi. Vatan Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ferdi Tanhan ve Mardin İl Başkanı Zeynettin Bozan da etkinliğe katıldı. CHP ve Yeni Yol Grubu'nun AK Parti ve MHP'den temsilci gelmediği için katılmayacakları biliniyordu. DEM Parti'den bir isim "Habur benzeri bir görüntünün çıkması endişesinin olduğunu" düşündüklerini söyledi.