Matiate, Yusuf Tekin ve antropoloji

Geçen hafta Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin'in Mardin ve Midyat programlarını takip eden gazetecilerden biriydim. Bakan'ın eğitim ve öğretime dair açıklamalarını Eğitim Servisi Müdürümüz Ozan Kadüker kaleme aldı. Ben daha çok Mardin, Midyat ve bu bağlamda Tekin'e dair izlenimlerimi aktarmak istiyorum.

Kadim il ve ilçe her daim turistlerin rağbet ettikleri iki destinasyondu. Terörün ortadan kalkması buraları Türk dizileri için de vazgeçilmez birer çekim platosu haline getirdi. Diziler ilgiyi katlamış. Berivan, Sıla, Aşka Sürgün, I love you, Hükümet Kadın ve son olarak da rayting rekorları kıran Uzak Şehir'in etkisiyle yerli, yabancı turistler 'Sıla'nın yatak odasını' ya da Uzak Şehir'in Ecmel'inin konağını görmek için Midyat'a akın ediyorlar. Dar sokaklar, meydanlar dizilerin kadın karakterlerinin şallarını özenerek bağlatan kadınlarla dolup taşıyor. Mardin Olgunlaşma Enstitüsü Müdürü Tuba Munğan satış mağazalarına ürün yetiştirmekte zorlandıklarını, "boşalan ürünlerin yerine yenisini yerleştirmek için taşırken havada kapıyorlar" sözleriyle anlatıyor.

Süryani çöreğinden, pizzasına

Köylerini terk ederek yurtdışına giden Süryaniler son yıllarda eski topraklarına dönüyor. Bu ailelerden bazılarının kent merkezlerinden 15 - 20 km. uzaklıkta, sadece bir kaç evin olduğu köylerinde açtıkları pizzacıların önündeki kuyruklar görülmeye değer. Turlar, Mardin sokaklarında adım başında rastlanan leziz Süryani çörekçilerinin yanısıra damak çatlatan pizzacılara uğramadan kentten ayrılmıyor. 'Köyde pizzacı mı, içli köfte dururken pizza mı' diyerek gidenler bile sonunda lezzetin hakkını teslim ediyor.

Bakan Tekin, Mor Gabriel Manastırı'nı da ziyaret etti. Turabdin ve Mor Gabriel Manastırı Metropoliti Samuel Aktaş ve Manastır Vakfı Başkanı Kuryakos Ergün ile görüşerek taleplerini dinleyen Tekin'den, cemaatin talebi okul oldu. Cemaatleri için eskiden olduğu gibi Türkiye'de din adamı yetiştirmek istediklerini, yurtdışında yaşayıp, çocuklarını yaz aylarında memleketlerine gönderen Süryaniler için okul isteyen Ergün, "devletimizden yardım bekliyoruz" dedi. Tekin ise, devletin okul açmasının mümkün olmadığını ancak özel bir okul açmaları halinde her türlü desteğin verilebileceğini söyledi. Talep halinde uzaktan erişim kursları açılabileceği önerisinde de bulundu. Ergün'ün "Cumhurbaşkanı Erdoğan bizim için nimettir. 40 yıl önce iktidarda olsaydı biz buradan gitmezdik" sözü de dikkat çekti.

Olağanüstü keşif

İki günlük ziyaret trafiğinin en özel durağını 'Matiate' olarak adlandırılan yer altı şehri oluşturdu. Yer altı şehri 2022'de Midyat'ta, tarihi Estel bölgesinde başlatılan çalışma sırasında bulunmuş. Dehlizlerle birbirinden farklı mekanlara geçişin sağlandığı bu şehir, ilçenin yeni gözbebeği. Yer altı kentinin 1900 yıldır kesintisiz kullanıldığı belirtiliyor. Hristiyanlığın resmi din olmadığı dönemlerde, Roma'nın zulmünden sakınmak amacıyla sığınak olarak inşa edildiği düşünülen şehirde en az 60-70 bin kişinin yaşamış olduğu düşünülüyor.