Marmara ve Van depremlerinin ardından saha çalışmaları da yapan ODTÜ Sosyoloji Bölümü emekli Öğretim Üyesi ve Sosyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Sibel Kalaycıoğlu'na "geri dönüşün koşulu nedir" diye sordum. Kalaycıoğlu üç temel şartı sıraladı: Önce güven, sonra umut ve elbette iş, güç, geçim. Deprem bölgelerinden deprem göçü giderek büyüyor. Yaşadıkları şehirlerdeki otogarlara akın eden depremzedeler genellikle akrabalarının yanına gidiyor. CEM TEKKEŞİNOĞLU Milliyet Yaklaşık 13 milyonun yaşadığı deprem bölgesinden kaç kişinin ayrıldığı tam olarak bilinmiyor. Bazıları kamu aracılığıyla bölgeden ayrıldı, bazıları kendi imkânlarıyla. Akrabalarının, eşinin dostunun yanına giden de var, hiç tanımadığı, bilmediği illere, ilçelere göçen de. Anne- babasını, ağabeyini, yengesini ve çocuklarını Ankara'ya getiren Antakyalı tanıdığım, "nasıl dönülecek bilmiyorum, dönecek yer yok, yurt yok. Esnaf kalır diyorlar da, esnaf kimsenin olmadığı yerde kime mal satacak." diyor. Kendisi de yakınlarını kaybetmekten korktuğu için olsa gerek, onları artık yanında, yakınında tutmak istiyor. "Annem babam emekli, ağabeyim işini uzaktan yapabilir, yengemin tayinin aldırmaya çalışıyoruz" diyerek çabasını anlattı. Düzce depreminden kendi deneyimim var. Kimisi dönecek, kimisi dönmeyecek. Kimi zaten hiç ayrılmadı, ayrılamayacak.Kimler gitti Kimler dönecekYine de bilimsel bir değerlendirme için Marmara ve Van depremlerinin ardından saha çalışmaları da yapan, ODTÜ Sosyoloji Bölümü emekli Öğretim Üyesi ve Sosyoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Sibel Kalaycıoğlu'na "geri dönüşün koşulu nedir" diye sordum. Kalaycıoğlu üç temel şartı sıraladı: Önce güven, sonra umut ve elbette iş, güç, geçim.Kalaycıoğlu geçmiş afet deneyimlerinden yola çıkarak özetle şunları anlattı:Depremden bu yana gidişler 'panik gidişi'. Muazzam bir yıkım var. Altyapı, eğitim, bir takım hizmetlere ulaşamadıkları için geçici olarak terk ettiler.Gidecek yeri olmayan, tanıdığı olmayan, barınma imkânı olmayanlar gidemeyebilir. Geride kalanlar büyük ihtimalle yoksuldur.var taboolaDivId "";var taboolaPlacement "";if (adServiceConfig.isMobile()) {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_mobile1_milliyet-" 6906133;taboolaPlacement"Mid Article Thumbnails_mobile1_milliyet";}else {taboolaDivId "mid-article-thumbnails_desktop1_milliyet-" 6906133;taboolaPlacement "Mid Article Thumbnails_desktop1_milliyet";}window._taboola window._taboola || ;_taboola.push({ mode: 'thumbnails-mid-a', container: taboolaDivId, placement: taboolaPlacement, target_type: 'mix' });_taboola.push({ article: 'auto', url: 'https:www.milliyet.com.tryazarlardidem-ozel-tumergeri-donusun-uc-kosulu-guven-umut-is-6906133' });Kiracıların, profesyonel üst gelir grubunun (doktorlar, avukatlar vb) gitme ve dönmeme eğilimi olabilir.Erkeklerin şehirleri olacaklarBir süre erkek şehirleri olacak bu kentler. Van depreminden sonra ilk önce erkekler geri döndü şehre. Buralarda da öyle olacaktır. Erkekler, ailelerini daha güvenli yerlere yerleştirdikten sonra, 'mal canın yongasıdır' denir, malının mülkünün başına dönecektir.Geri dönüşün birinci şartı güvenmektir. Yapıya, yerleşime güvenirlerse geri dönerler. Sadece bina açısından değil, zeminiyle, parkıyla, bahçesiyle, sağlık ocağıyla güvenebileceği bir yerleşim yeri olmalı.Sürecin içinde umudun olduğunu görmesi lâzım insanların. O zaman yavaş yavaş geri dönebilirler.Bu insanların geride bıraktıkları kültürel ve sosyal yapıları var. Burada her kentinki bir diğerinden farklı. Hatay ile Adıyaman aynı değil. Hiçbir kentin kültürel- sosyal yapısı bir diğerine benzemiyor. Ayrılırken