Bir tarafta barış planının alelacele kabul etmesi için baskı yapan ABD Başkanı Donald Trumpdiğer tarafta o planı kendisinin güvenlik meselesi gören ve yeniden şekillendirme çalışan Avrupa… Arada sıkışan Ukrayna'ya tanınan süre ise, Noel'e (25 Aralık) kadar.

Hafta başından bu yana Birleşik Krallık'tayım ve Pazartesi İngiliz-Fransız-Alman liderlerinin Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'le yaptığı zirve sonrası hızlanan trafiği takip ettiğimde, İngilizlerin nasıl canhıraş bir mücadele verdiklerine bir kez daha tanık oldum. İngiliz Başbakanı Keir Starmer, çarşamba günü parlamentoda soruları yanıtlarken, ''Ukrayna'da ilerlemenin kritik bir aşamasındayız; bu aşama Ukrayna'nın egemenliğini etkileyecektir.'' ifadesini kullandı.

Tüm hafta süren müzakerelerden anladığımız o ki, Ukrayna da 'bazı toprak tavizleri verme' aşamasına geldi ama bu ancak yazılı ve net güvenlik garantileri karşılığında olabilecek. Düğüm de burada çözülecek.

Anayasal engel

Burada ABD-Avrupa arasında bir karar vermeye zorlanan Ukrayna Devlet Başkanı'nın,bu kararı tek başına alamayacağını bir kez daha hatırlatmak gerekiyor.

Çünkü Ukrayna anayasasının 73. maddesine göre, ülke topraklarının değişikliği için halk oylaması gerekiyor. Zelenskiy'nin defalarca "Ne yasal ne de ahlaki olarak toprak verebiliriz" demesinin arkasında yatan hukuki gerekçe bu. ABD metinlerinde Donbas için düşünülen "demilitarize/serbest ekonomik bölge" gibi formüller Ukrayna halkını ikna etmeye yeter mi, bilinmez…

Sistematik hedefler

Bütün bu kararları etkileyecek bir boyutuda unutmamak gerekiyor: Savaş dördüncü yılına girecek ve herkes bu savaştan yorgun. Daha da önemlisi, Ukraynalılar için bu yıl en soğuk kış olacak. Çünkü Rusya son 6 aydır Ukrayna'nın enerji ve ısınma altyapılarını vuruyor. Moskova bu saldırıları 'askeri ve savunma sanayine yakıt sağlayan noktalar' diye gerekçelendirse de gaz sahaları, termik santraller, trafo merkezleri ve bölgesel ısıtma tesislerinin tümü hedef alındı.

Sahayı yakından takip eden analistler, sistemlere her 7-10 günde bir ağır saldırılar yapıldığını kayda geçiriyor. Zelenskiy'nin 9 Aralık'ta Rusya'ya 'enerji ateşkesi' önermesinin sebebi de halkının günlük yaşamına vurulan darbenin yarattığı çaresizlik.

Soğuk kışta sıcak müzakere

Hafta içi Amerikan ABC kanalına konuşan Ukrayna'nın doğalgaz şirketi Naftogaz'ın CEO'su Sergii Koretski'nin paylaştığı veriler ise son derece dramatik. Buna göre ''Ukrayna genelinde 12,5 milyon haneye gaz sağlanıyor ve nüfusun yüzde 80'ı doğalgaz ile ısınıyor. Sadece son bir yıldaki bombardımanlar Ukrayna'nın yerli doğalgaz üretiminin yüzde 42'sini devre dışı bıraktı.'' Onarım çalışmalarının 8 ila 18 ay sürebileceği tahmin ediliyor. Bunun için gerekli para 3 milyar doları da aşmış durumda.