ABD'nin Florida kentinde Cuma günü kritik bir Gazze toplantısı yapılacağı duyuruldu. Bu satırlar yazılırken henüz toplantı yapılmamıştı ama bilinen bir gerçek var ki, bu,rutin bir toplantı değil. Bu temas ateşkesin kaderini ve Gazze'nin savaştan sonra nasıl bir yere dönüşeceğini belirleyecek kritik bir eşik gibi duruyor.

ABD, Katar, Türkiye ve Mısır'ın masada olduğu, İsrail'in ise doğrudan ve dolaylı kanallarla sürece yön verdiği bu buluşma aslında tek bir soruya cevap arayacak: Geçici ateşkes kalıcı bir düzene evrilebilir mi, yoksa çatışma yalnızca ertelenmiş mi olacak

Birinci aşama, Washington'un deyimiyle 'yangını söndürme' evresiydi. Rehineler, sınırlı insani yardım, düşük yoğunluklu bir ateşkes… Ama sahadaki tablo, bu kırılgan dengenin her an bozulabileceğini gösterdi. İşte Florida'daki toplantı tam da bu yüzden önemli. ABD'nin artık ikinci aşamaya geçmek istediği sır değil. Yani sadece silahların susması değil, Gazze'nin siyasi ve güvenlik mimarisinin yeniden tasarlanmasını istiyor. Bu kritik toplantıya giderken başkentlerdeki son pozisyonlara kısaca bakalım.

ABD'nin kırmızı çizgisi

ABD basınına yansıyan değerlendirmeler net: Washington'un önceliği, Gazze'nin yeniden Hamas'ın askeri kapasitesini tahkim edeceği bir alana dönüşmemesi. Bunun için iki hedef var. Birincisi, İsrail'in güvenlik kaygılarını tatmin edecek bir denetim ve kontrol mekanizması. İkincisi ise Gazze'de Hamas'ın askeri ve idari rolünü aşamalı olarak devre dışı bırakacak bir geçiş modeli. ABD'nin 'sivil yönetim' vurgusu tam olarak burada devreye giriyor. Ancak bu söylem, İsrail'in sahadaki askeri refleksleriyle sık sık çelişiyor.

İsrail'in bazı askeri pozisyonlarından çekilmesini içeren kademeli geçiş süreci, Gazze'de yeni kurumsal yapının sahada var olabileceği güvenlik ortamının yaratılmasıyla eş zamanlı olacak. İkinci aşama bu yüzden 'sıfırdan bir devlet' inşasından ziyade, fiili kontrolün aşamalı değiştirilmesi için bir çerçeve oluşturmayı hedefliyor.

Ocak baskısı

ABD planı BM tarafından yetkilendirilmiş uluslararası istikrar gücünün (ISF)) sahaya yerleşmesini içeriyor. Bu güç sadece gözlemci değil; Hamas'ın askeri altyapısının tasfiyesi, yeni bir güvenlik kadrosunun eğitimi ve Gazze'nin yeniden inşası için güvenli alanlar sağlamayı hedefliyor.

Gücün komutanlığının belirlenmesi, kapsamı ve nihaî rolleri hâlâ müzakere konusu, ama ABD bunun Ocak gibi konuşlandırılmasını istiyor.