'Değerlere' tutunanlara nefes
Uluslararası Adalet Divanı'nın Cuma günü açıkladığı ara karar, tarihi nitelikteydi. Özetlersek, biz mahkemeden iki şeyi duymayı bekliyorduk:
1- Mahkeme, Güney Afrika'nın 'İsrail soykırım suçuyla yargılansın' diyerek açtığı davayı düşürecek mi, yoksa davanın esasına girip, yargılamayı yapacak mı (Sanılanın aksine 'soykırım olup olmadığı' ile ilgili bir karar çıkmasını zaten beklemiyorduk),
2- Eğer 'soykırım' davasını görecekse, nihai karar çıkana kadar, Güney Afrika'nın Gazze için istediği tedbirleri kabul edecek mi (G. Afrika Gazze'de saldırıların durdurulmasını, Gazze'ye insani yardımların sokulmasını, 'soykırım' yapıldığına ilişkin kanıtların yok edilmemesi için 'delil toplama misyonunun' Gazze'ye girebilmesini istiyordu.)
strong class'read-more-detail'Haberin DevamıSonuçta mahkeme "Soykırım iddiasıyla açılan davaya bakacağım" dedi. Aşağıda ayrıntısına gireceğiz ama verdiği tedbir kararları da kimilerine göre beklentilerin üstündeydi. Çünkü mahkemenin ne kadar siyasi ne kadar hukuki saikle bu davayı göreceği merak ediliyordu. Heyet, kararlarıyla hukukun üstünlüğünün altını çizdi ve sonucu İsrail'i durdurmasa bile tüm kurumlarıyla çökmüş bir küresel sistemde 'değerlere tutunanlara' bir nefes oldu.
28 günde 4 bin 411 ölü
Buraya kadar Lahey'deki mahkemenin kararlarına ilişkin olumlu tarafları yazdık. Şimdi mahkemenin karnesine bakarak biraz da eleştirelim.
Güney Afrika, mahkemeye dosyasını 29 Aralık'ta sundu. Mahkeme 11-12 Ocak'ta tarafları dinledi, 26 Ocak'ta da kararını açıkladı. Yani resmi başvurudan 28 gün sonra. Daha hızlı karar alabilir miydi Evet! Çünkü daha önce yaptı. Ukrayna'nın Adalet Divanı'nda Rusya'ya karşı açtığı davada istenen tedbirleri 18 günde karara bağladı. Uluslararası hukuk uzmanlarına göre, 'ışık hızıyla çıkmış bu karar' mahkemenin tarihindeki en hızlı kararlardan biriydi. (Mahkeme tarihteki en hızlı tedbir kararını 6 günde aldı. Uruguay'ın, vatandaşı Angel F. Breard idamını önlemek için ABD aleyhinde açtığı davada alınan karar yine de idama engel olamadı.)
Gazze kararı ise 28. günde çıktı. Peki o arada kaç Filistinli öldü Gazze Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 30 Aralık'ta Gazze'de ölü sayısı 21 bin 672'ydi. 28 gün sonra, yani mahkemenin karar verdiği 26 Ocak'ta 26 bin 83'e çıktı. Bu sürede 4 bin 411 kişi daha hayatını kaybetti. İsrail'in kararlara uymayacağı açıkken belki sonuç değişmezdi ama mahkeme daha hızlı karar alıp, daha güçlü bir irade sergileyebilirdi.
strong class'read-more-detail'Haberin DevamıAteşkes denilmedi ama
Karar kimilerine göre geç çıkmışken, bir noktayı daha açalım. Yukarıda saydığımız şekilde Güney Afrika'nın talepleriyle ilgili mahkemenin önünde birkaç senaryo vardı: