"Yüzyılın vurgunu" manşeti ile bir haber okuduk hepimiz... İcra biçimi değişse de senaryonun çağa uygun yeni versiyonu bu. Habere göre dünyanın ilk şehir tokeni olan 'İzmir Token' halka arz ediliyor. Buraya bir firma 15 milyonluk yatırım yapıyor. Yatırım yapan firmanın sahibinin yeğeni ve aynı zamanda siber güvenlik uzmanı olan kişi bu yatırım sonrası token firmasına ait olan 2,5 milyar TL değerindeki bir soğuk cüzdanla Dubai'ye kaçıyor. İddiaya göre yatırımcı şirket sahibi de yeğenini suçluyor ama kendisi de ortalar da yok. Yatırım yapılan token firması "ponzi sistemi" ile çalışıyormuş!

Neymiş bu ponzi sistemi peki

Piramidik yatırım şeması. "Titan Saadet Zinciri" ya da meşhur "Terim Fonu" aynı mantıkla işletilmişti... Bu yapılarda "üretim" yoktur. Zincire dahil olanlar yeni üye getirirler, üyelerin paraları kar olarak dağıtılır... Böyle sürer zincir...

Dolandırıldığını anlayanlar paralarını kurtarmak için; bilmeyenler ise kolay yoldan para kazanmak için bu değirmene "buğday" taşırlar. En tepedekilerin bir kısmını "lüks araçlar ve evler" ile fenomen olarak izleriz. Bir kısmını ise asla bilmeyiz. Sistem bu şekilde yürür gider...

Token şirketi

İnternetin sorunlu getirilerinden biri de bu. Dijital para sektörü herkesin bir ad altında parayı tedavüle sokmasına olanak sağlıyor. Hal böyle olunca kontrol edilmesi gereken bir alan çıkıyor karşımıza. Hele blockchain sonrasında "merkezi kayıt sistemine" ihtiyaç duymayan kripto paralar gündemde... Bu konuda Türkiye'de bir mevzuat bulunuyor. "Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmasına Dair Yönetmelik". Bu göre kripto paraların veya tokenlerin üretilmesi, alışı-satışı yasaklanmamış fakat bunların ödeme vasıtası olarak kullanılması yasaklamış... Bu yapısı itibarıyla -adı para olsa da- Türkiye'de kripto varlıklar "eksik" nitelik taşıyor... Bu bile bu alana adım atarken dikkatli olmayı gerektiriyor aslında...

Soğuk cüzdan...

Cüzdan paranın saklandığı yer bu dijital alanda da aynı.... Paranın sakladığı internet tabanlı sistem... Sıcak cüzdan paranın "online" olarak saklanması; soğuk cüzdan paranın "offline" olarak muhafaza edilmesi... Yüksek güvenlik seviyesi sebebiyle soğuk cüzdanda işlemler daha çok zaman alıyor. Cüzdanın çalınma, saldırıya maruz kalma riski bu sebeple çok düşük... Şifrelerini bilmeyen kullanıcılar bu cüzdan üzerinde işlem yapamaz. Cüzdanın internet bağlantısı olmadan çalışması siber güvenliği sağlıyor...

Hukuki durum...

"Yüzyılın vurgunu"