Herkese iyi bayramlar... Geçen cumartesi TOBB UYUM'dan bahsettiğim köşe yazımda değindiğim alan adı uyuşmazlıkları ve çözüm mekanizması hakkında sorular aldım. Bu sebeple, bugünkü yazımda bu meseleye biraz daha detaylı değinmek istiyorum, zira alan adı uyuşmazlıkları giderek artıyor. Çözümü için ne yapılacağı ise pek bilinmiyor!

Alan adı nedir

Bir web sitesinin internetteki adı ve aynı zamanda adresidir. Bir kullanıcının bu adresi girmeden siteye ulaşması zordur. Şayet alan adı olmasaydı biz sitelerin IP adreslerini (yani uzun numaraları) girerek sitelere ulaşabilirdik. Alan adı bu IP adresinin kolay bulunması için gerekli. İnternetin kullanımının yaygınlaşmasından sonra alan adı bilinirlik, markalaşma ve reklam konularında da önemli bir yere sahip oldu...

Türkiye'de alan adlarını kim veriyor

Türkiye'nin ülke alan adı .tr uzantılıdır. Alan adları ".com.tr", ".net.tr", ".gov.tr" vb. şeklindedir. Alan adlarının tahsis edilmesi, önceleri ODTÜ bünyesindeki "nic.tr" üzerinden yapılıyordu. 12.09.2022 tarihinden itibaren yetki Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna geçti. Süreç, Türkiye (TR) Ağ Bilgi Sistemi (trabis.gov.tr) üzerinden yürütülüyor.

Doğrudan "a.tr" adresini almak mümkün

Şayet kamu kurumu veya sivil toplum örgütü olarak daha önceden kullandığınız adresler varsa ".tr" uzantısını almak konusunda önceliğiniz var. Örnekle açıklayalım. "star.com.tr" veya "star.gov.tr" ya da "org.tr" uzantısı ile adresi olan birisi "star.tr" adresi için öncelikli hak sahibidir. Bunun için sisteme giriş yapması ve talepte bulunması gerekiyor pek tabi. Bu süreçte öncelik kategorilerine göre başvuru süreçleri başladı. Şimdiler de - yani Şubat 2024 tarihinden itibaren- önceden hak sahibi olan "av.tr", "dr.tr", "web.tr" şeklindeki isimlerin de başvuru yapması mümkün.

Hak sahipliğindeki sorunlar

Marka ve internette arama bütünlüğü sağlamak adına com, net, gen, web uzantıları ile kullanılan adreslere nazaran sadece ".tr" adresinin kullanılması ilerde önemli olacak. Hem arama kolaylığı sağlayacak hem de bu alan adına sahip olanların internet mecrasında önceden bulunduğu kabul edilecek. Ama bir sorun var. Aynı veya benzer durumda olanlar arasında kime hak tanınacak. Ya da "com.tr" veya diğer uzantılı adresler de dahil olmak üzere kimin önceliği olduğuna, nasıl karar verilecek. Pek tabi süreci takip edip hak sahipliği iddiası ile başvuru yapılması gerekiyor ancak yakında markaların bir parçası olacak bu uzantılı adresler arasında öncelik sonralık ve hak sahipliğinin tespiti için bir çözüm mekanizması bulunuyor.

Çözüm yeri: TOBB UYUM

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu, bu konudaki usul ve esasları belirlemiş durumda. Buna göre, alan adının hak sahipliği noktasında bir uyuşmazlık varsa bunun çözüm mekanizmasının belirlendiğini görüyoruz: