3. Antalya Diplomasi Forumu için dün Antalya'daydım. 147 ülkeden gelen siyasetçilerin, diplomatların, akademisyenlerin, gazetecilerin ve düşünce kuruluşu temsilcilerinin katıldığı forum dünyanın önde gelen forumları arasında saygın bir yere yerleşti. Forum, Rusya-Ukrayna savaşının üçüncü yılına girdiği ve İsrail'in Gazze'de katliamlarına devam ettiği günlerde "krizler döneminde diplomasiyi öne çıkarmak" teması ile toplandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, forumdaki konuşmasında "21. yüzyılın buhranlar çağına dönüşmesinden" duyduğu üzüntüyü anlattı: "Herkesin diline pelesenk ettiği 'kural temelli uluslararası düzen' anlamını ve ağırlığını kaybetmekte, bir slogandan öteye geçememektedir."
Erdoğan'ın "uluslararası sistem asgari mesuliyetlerini bile yerine getiremiyor" dediği hususun en çarpıcı örnekleri kuşkusuz İsrail'in Gazze katliamlarının ve Rusya-Ukrayna savaşının bitecek gibi görünmemesidir. Dışişleri Bakanı Fidan da uluslararası örgütlerin bu çatışmaları çözememesinin getirdiği meşruiyet krizine işaret etti. 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana en derin meşruiyet krizinin yaşandığı günlerde Fidan'ın önerisi "bölgesel sahiplenme ile coğrafyamızdaki sorunların çözümüne öncülük etmek".

Moderatörlüğünü yaptığım "Umut ya da Şaka: Ortadoğu'da yeni bir zemini tahayyül etmek" başlıklı panelde ABD ve Avrupa'nın Gazze krizindeki samimiyetsizliğini ve bölgesel güçlerin kendi sorunlarına sahip çıkmadıkça çözüm hakkında ne yazık ki ümitli olmayacağımızı tartıştık. Wadah Khanfar, Daniel Levy ve David Hearst "iki devletli çözüm" arayışının zorluklarına değinerek halkların hükümetleri üzerinde baskı yapmasının önemine vurgu yaptılar. Güney Afrika'daki apartheid rejiminin sona erdirilmesinde nasıl bir mücadele verildiğini anlatan Faizal Dawjee'nin konuşması ibretlik bir deneyim ile doluydu. Beyaz olmayanların gidebildiği üniversitelerden plajlara kadar yaşam alanlarının nasıl ayrıştırıldığını ve sömürgeleştirildiğini anlattı. Dawjee'nin anlattıkları İsrail'in katliamlarına karşı soykırım davası açan ülkenin neden Güney Afrika olduğunu çok iyi resmetti. ABD'nin Güney Afrika'ya yaptırım hazırlığında olduğu duymak ise rahatsız ediciydi. Soykırıma karşı olmak Güney Afrika'nın milli