Şirketlerin finansal şeffaflık, hesap verebilirlik ve kurumsal yönetim ilkelerine uygunluğunu sağlamada bağımsız denetim hayati öneme sahiptir. Türkiye'de bağımsız denetime tabi olacak şirketlerin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanı Kararları ile güncellenmektedir.

Özellikle yatırımcılar, şirket ortakları ve yöneticiler için Ancak gerçeğe ulaşmak ne yazık ki her zaman mümkün olmuyor. Çünkü çoğu zaman elimizdeki verileri bizzat kaynağından inceleme şansımız yok. Başkalarının hazırladığı finansal raporlar ve tablolar üzerinden karar vermek zorundayız.

Peki, bu verilerin ne kadar doğru olduğunu nasıl bileceğiz İnsan doğası, çıkarlar ve hatalar hep vardı ve var olmaya devam edecek. Bir yerde bilgi varsa, orada hata veya hile ihtimali de kaçınılmazdır. Hele ki bilginin sunucusu ile kullanıcısı arasında çıkar çatışması varsa İşte tam bu noktada devreye "bağımsız denetim" giriyor.

Bu bağlamda, 1 Mayıs 2025 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan ve 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren yürürlüğe giren 9774 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, 20124213 sayılı Karar'da önemli değişiklikler yaparak yeni ölçütleri belirlendi.

Bugünkü yazımda 2025 yılında Bağımsız Denetime Tabi Şirketleri inceleyelim..

1. YASAL DÜZENLEME VE MEVZUAT KAYNAKLARI

2025 yılı itibarıyla şirketlerin bağımsız denetime tabi olup olmayacağı 20124213 sayılı Karar'ın 3. maddesinin (b) fıkrasının (2) ve (3) bentlerinde yapılan değişiklikler doğrultusunda tespit edilmektedir. Yeni düzenleme ile birçok eşik değer güncellenmiş ve belirli sektörler için özel hükümler ihdas edilmiştir.

2. GENEL ÖLÇÜTLERE GÖRE DENETİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Bağımsız denetim yükümlülüğü için üç temel finansal ve operasyonel ölçüt öngörülmüştür:

Aktif toplamı: 300 milyon TL (önceki: 150 milyon TL)

Yıllık net satış hasılatı: 600 milyon TL (önceki: 300 milyon TL)

Çalışan sayısı: 150 kişi (değişmemiştir)

Bu üç ölçütten en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki hesap döneminde aşan şirketler, bağımsız denetime tabi tutulacaktır.

3. ÖLÇÜTE BAĞLI OLMAKSIZIN DENETİME TABİ OLAN ŞİRKETLER

Yeni düzenlemeyle birlikte bazı şirketler ölçütlerden bağımsız olarak doğrudan denetim kapsamına alınmıştır. Bunlar ekli (I) sayılı listede yer alan:

Sermaye piyasası kuruluşları (portföy yönetim şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları vb.)

Bankacılık ve finansal kuruluşlar

Sigorta ve bireysel emeklilik şirketleri

Borsa İstanbul'da faaliyet izni verilen şirketler

Medya hizmet sağlayıcıları

EPDK, BDDK ve TCMB düzenlemelerine tabi kurumlar

Kamu iktisadi teşebbüsleri

gibi birçok önemli sektörü kapsamaktadır.

4. SPK KAPSAMINDA HALKA AÇIK SAYILAN ŞİRKETLER

Sermaye piyasası araçları borsada işlem görmeyen fakat Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kapsamında halka açık sayılan şirketler için daha düşük eşikler öngörülmüştür:

Aktif toplamı: 30 milyon TL

Yıllık net satış hasılatı: 40 milyon TL

Çalışan sayısı: 50 kişi

Bu ölçütlerden en az ikisini iki yıl art arda aşan şirketler, bağımsız denetim kapsamına girecektir.

5. (II) SAYILI LİSTE KAPSAMINDAKİ ŞİRKETLER

Elektronik haberleşme, ödeme hizmetleri ve belediye iştiraki gibi belirli sektörlerde faaliyet gösteren şirketler için ayrıca (II) sayılı liste oluşturulmuştur. Bu listeye giren şirketlerin eşik değerleri de artırılmıştır:

Aktif toplamı: 120 milyon TL (önceki: 60 milyon TL)

Yıllık net satış hasılatı: 150 milyon TL (önceki: 80 milyon TL)

Çalışan sayısı: 100 kişi (değişmemiştir).

6. İSTİSNALAR VE KAPSAM DIŞI KALAN ŞİRKETLER

Yeni karar kapsamında bazı şirketler bağımsız denetim yükümlülüğünden istisna tutulmuştur:

Özelleştirme kapsamındaki bazı kamu şirketleri

Sermayesinin 50'si devlete ait olan belirli kamu şirketleri

Tasfiye sürecindeki tasarruf finansman şirketleri.

7. EŞİK DEĞERLERİN AŞILMASI VE DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Denetim yükümlülüğünün belirlenmesinde aşağıdaki esaslar dikkate alınır:

Son iki yıla ait finansal tablolar ve ortalama çalışan sayısı esas alınır.

Grup şirketlerinde, bağlı ortaklık ve iştiraklerin rakamları da konsolide şekilde değerlendirilir.

İştiraklerde oranlı konsolidasyon uygulanır.

Ayrıca, eşiklerin art arda iki yıl altında kalınması veya bir yılda eşiklerin 20 ve üzeri oranda altında kalınması halinde şirketler denetim kapsamından çıkarılır

8. BAĞIMSIZ DENETİMİN YARARLARI