Hesaptaki 50 liraya bile alınabilen fonlar aracılığıyla faize, altına, gümüşe, yerli ve yabancı hisse senetlerine, dövize, petrole özetle her alana yatırım yapılabiliyor. Bir başka ifadeyle küçük adımlarla büyük yatırımların kapısı açılıyor. Profesyonellerin yönettiği bu fonlar yoluyla sepet yaparak riski en aza düşürmek de mümkün oluyor. Peki fonlar nasıl alınır Nelere dikkat etmeli Devlet garantisi var mı En çok merak edilen detayları sizler için araştırdık.

NE ANLAMA GELİYOR

Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) yatırımcı bilgilendirme kitapçığında yatırım fonları için 'halktan topladıkları paralar karşılığı, ortaklık payı, kamuözel sektör borçlanma araçları, ters repo gibi para ve sermaye piyasası araçlarından ve altın ile diğer kıymetli madenlerden oluşan portföylerdir' deniyor.

BUNLARI KİM KURUYOR

Yatırım fonları yalnızca Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yetkilendirilmiş portföy yönetim şirketleri tarafından kurulabiliyor.

SEÇERKEN NELERE DİKKAT ETMELİ

Risk düzeyi: Fonlar 1 ila 7 arasında bir değer alır. 1 en düşük risk seviyesi, 7 ise en yüksek risk seviyesini temsil eder. Örneğin; para piyasası fonlarının risk düzeyi 1-2 olurken hisse senedi yoğun fonların risk düzeyi 6-7 olabilir.
Geçmiş performans: Yatırım fonlarının dönemsel performansına mutlaka bakılmalı. Ama fonun geçmiş dönemdeki performansı önümüzdeki dönemde de aynı performansı sağlayacağının garantisi olmaz.
Gider oranları: Fonun gider oranları getirileri etkiler. Fonun özelliğine göre gider oranları değişir. Fon 'giriş-çıkış komisyonu' olup olmadığı da gözden kaçmamalı.
Fonun kurucusu: Fon kurucusu ve bu kurucuların geçmiş dönemdeki fon performansları araştırılmalı.

DEVLET GARANTİSİ VAR MI

Fonlar mevduatla karıştırılmamalı. Mevduatta bulunan TMSF garantisi (şu anda 950 bin lira) yatırım fonlarında yok! Ancak fonlar Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) bünyesinde izlenebiliyor. Portföy şirketleri fon varlığını teminat gösteremez. Bu şirketler iflas etse bile o fonun varlığına dokunulamaz. Ayrıca fonlar SPK'nın gözetiminde. Fonlar, üç ayda bir bağımsız denetimden de geçer.

STOPAJ NE KADAR

Fon kazançlarına yüzde 15 stopaj uygulanıyor. Hisse yoğun fonlarda stopaj yok.

HANGİ ENSTRÜMANLARA YATIRIM YAPABİLİRLER

Küçük tutarlarla bile tüm finansal yatırım araçlarına erişim imkanı sağlayan fonlar şunlara yatırım yapabiliyor: Özel sektör ve kamu borçlanma araçları (tahvil, bono gibi), mevduat, altın ve diğer kıymetli madenler, döviz, hisse, yabancı hisse senetleri (Tesla, Nvidia gibi), emtialar (altın, gümüş, bakır, kakao, kahve, petrol gibi), repo ve ters repo işlemleri, kira sertifikaları, gayrimenkul sertifikaları ve SPK tarafından uygun görülen diğer yatırım araçları.

PARA KOYARKEN NEYE BAKILMALI

Yatırım fonunun kazancı portföyünde bulundurduğu araçların getirisine bağlı olduğundan, portföy hakkında bilgi sahibi olduktan sonra yatırım yapılmalı. Bu nedenle fonların izahnameleri dikkatle okunmalı. Yatırım enstrümanın ağırlığı bilinmeli. Örneğin; adı 'altın fonu' olan bir fona yatırım yapılacaksa fonun içindeki altın yatırımı ağırlığı öğrenilmeli.

GETİRİ VE KAYIP NASIL HESAPLANIR

Fon değerleri her işgününde hesaplanır. Değerleme gününde portföyde bulunan varlıkların işlem gördükleri, alınıp satıldıkları borsalarda oluşan fiyatlar dikkate alınır. Örneğin, 1.000 liranızı güncel fiyatı 1 lira olan bir fona yatırmış olun. Böylece fon sayısınız 1000 adet olacak. Eğer fon adet fiyatı 0.9 liraya düşerse 1000 adetlik fonun toplam değeri de 900 liraya iner. Eğer fonun fiyatı 1.1 liraya çıkarsa bu sefer paranız 1.100 liraya yükselir.