Yatırımcısının yüzünü güldüren altının ons (31.1 gram) fiyatı bu yıl yüzde 55, gram fiyatı ise yüzde 87 yükseldi. Ekim ayında 4 bin 381 doları gören ons altın kâr satışlarıyla gerilese de 4 bin doların üzerinde tutunmayı başarıyor. Çünkü dünyadaki riskler bitmediği gibi artık parasal sistem sorgulanıyor. Bir başka deyişle rezerv para savaşları altının tahtını güçlendiriyor. Merkez bankaları rezerv çeşitlendirmek için altın almaya devam ediyor. Küresel altın talebi bu yılın üçüncü çeyreğinde 146 milyar dolarla rekor seviyeye ulaştı.

MAKAS ÇOK FAZLA AÇILMIŞTI

Dünyanın birçok ülkesinde kağıt para basımı sürdükçe değerli metallere olan talep artmaya devam ediyor. ABD Merkez Bankası'nın (Fed) 0.25 puanlık faiz indirimi ve indirimin aralıkta da devam edecek olması altını güçlü tutuyor. Özetle 5000 yıllık kadim değer taşıma aracı altına ilgi bir hayli fazla. Ülkemizde de altın yatırımı önemli bir yer tutuyor. Merkez Bankası'na göre Türkiye'de bankacılık sistemi dışında tutulan altının miktarı 400-500 milyar dolar aralığında. Bu yıl talep öyle arttı ki, ithalat kısıtlamaları nedeniyle yani arz azaldığı için yurt içi gram altın fiyatı dünya fiyatlarının çok üzerine çıktı. Kilogramda bu fark 12 bin dolarları buldu.

MERKEZ ALIMI DURDURDU

Yurtdışı ile fiyat farkı bu kadar artınca Merkez Bankası, ekim ayı sonunda yerel madenlerde üretilen altın alımlarını durdurdu. Normalde yurt içi madenlerde üretilen altınların ilk alıcısı Merkez Bankası'dır. Banka fiyat makasının kapanması için böyle bir hamle yaptı. Bu hamleyle gramın tabela fiyatıyla fiziki fiyatı arasında 500 lirayı aşan fark 100-150 liraya kadar geriledi. Merkez'in adımı makas farkını azaltırken ilginç bir şekilde yerli üretimi yeniden canlandıracak bir domino etkisi yaratabilir.

ÜRETİM REKORDAN UZAK

Üretimi yeniden canlandırma dememin nedeni ise Türkiye'dealtın üretimi 2020 yılında 42 tonla rekor kırdıktan sonra sürekli gerileyerek geçen yıl 32 tona düşmesinden. Bu düşüşteki en büyük etken ise Erzincan İliç'teki Çöpler Altın Madeni'nin 21 aydır kapalı olmasını gösterebiliriz. Türkiye'nin en büyük altın üretim sahalarından biri olan Çöpler Altın Madeni, faaliyeti durmadan önce Türkiye'nin yıllık altın üretiminin yaklaşık dörtte birini karşılıyordu. Yani piyasanın dengelenmesi için yurtiçi üretim şart.

İTHALAT PAYI DIKKAT ÇEKİYOR

Türkiye ürettiğinin 5 katından fazlasını tüketiyor. Dünya Altın Konseyi'nin verilerine göre; Türkiye'nin yıllık altın talebi 150-200 ton arasında değişiyor. Altın talebinde dünyada da ilk üç ülke arasındayız. İthalata dikkat çekiyorum çünkü Türkiye'nin cari açığında altın ithalatı, enerji ithalatıyla birlikte en büyük iki kalemi oluşturuyor. Altın ithalatına getirilen sınırlamalara rağmen halen yüksek ithalat var. Altını ithal etmesek Türkiye cari fazla verecek. Merkez Bankası'nın verileri bunu net bir şekilde gösteriyor. 2024 yılında 10.4 milyar dolar cari açık verdik. Altın hariç tutulduğunda 3.2 milyar dolar fazla veriyoruz. Bu yıl 9 aylık dönemde 15.8 milyar dolar altın ithal ettik. Aynı dönemde 14.9 milyar dolar açık veren cari işlemler, altın hariç tutulduğunda sadece 1.6 milyar dolar açık veriyor.