Merhabalar sevgili okurlar.

Dünya Sağlık Örgütü' nün "Uluslararası Hastalıkların Sınıflandırılması El Kitabı" nın on birinci revizyonunda, madde kullanımına ve bağımlılık davranışlarına bağlı bozukluklar; "ağırlıklı olarak psikoaktif maddelerin kullanımı veya belirli tekrarlayan ödüllendirici ve pekiştirici davranışların bir sonucu olarak gelişen zihinsel ve davranışsal bozukluklar" olarak tanımlanıyor. Bağımlılık yapan davranışlara bağlı bozukluklar ise bağımlılık yapıcı maddelerin kullanımı dışında kalan yineleyici ve ödüllendirici davranışların bir sonucu olarak gelişiyor. Bu bozukluklar, çevrim içi ve çevrim dışı davranışlar olarak ortaya çıkabiliyor.

Bağımlılık olgusu bireyin bir davranış, eylem, madde ya da nesne üzerindeki kontrolün yitirmesi olarak da tanımlanabiliyor. Bazen bu kontrol yitimi öyle seviyelere gelebiliyor ki yaşamın farklı alanları bu durumdan doğrudan etkileniyor. Örneğin alkol bağımlısı olan birisi işinde, kariyerinde, aile hayatında ve ekonomik durumunda sarsılmalar yaşayabiliyor; fizyolojik açıdan da sağlığını yitirebiliyor. Dolayısıyla bağımlılık nesnesini basit bir tüketim olarak nitelendirmek doğru değil. Alkol, sigara ve çeşitli maddeleri içeren bağımlılıklar yıllardır öne çıkmış olsa da son dönemlerde davranışsal kategoride farklı türde bağımlılıklarla da karşılaşılıyor. Sanal kumar bağımlılığı da bunlardan biri…

Haberin Devamı

Kumar bağımlılığı, bireyin kumar oynama isteğini kontrol edememesi, bu davranışı tekrarlamaya devam etmesi ve sonucunda maddi kayıplar, psikolojik sorunlar ve sosyal ilişkilerde bozulmalar yaşamasıyla karakterize edilen bir davranışsal bağımlılık türü. Kumar bağımlılığı, kişinin finansal, ailevi, iş ve sosyal yaşamını bozarak ciddi sorunlara yol açabiliyor. Kumar bağımlılığının belirtileri arasında sürekli kumar oynamaya duyulan istek, kaybedilen parayı geri kazanma çabası ve kişisel yaşamda kumarın öncelikli hale gelmesi bulunuyor.

Teknolojinin gelişmesiyle, günümüzde kumar bağımlılığı sanal ortama taşınmış durumda. Sanal kumar bağımlılığı, "bireyin internet üzerinden erişilebilen bahis, casino, poker gibi oyunları sürekli oynama isteği duyması ve bu durumu kontrol edememesi" olarak tanımlanıyor.

Haberin Devamı

Sanal kumar bağımlılığının gelişmesinde birçok psikolojik, biyolojik ve çevresel faktör rol oynuyor:

Kolay erişim: Sanal kumar, akıllı telefonlar ve bilgisayarlar aracılığıyla 7/24 oynanabiliyor, bu durum da bağımlılığı tetikliyor.Hızlı kazanç umudu: Kişiler; kısa sürede büyük paralar kazanabileceklerini düşündükleri için, oynamaya devam ediyorlar.Beyin kimyası: Kumar oynarken salgılanan dopamin, kişiye haz veriyor ve bağımlılığın gelişmesine neden olabiliyor.Psikolojik faktörler: Depresyon, kaygı bozukluğu, yalnızlık ve stres yaşayan bireyler, sanal kumarı bir kaçış yolu olarak görebiliyorlar.Reklam ve teşvikler: Çevrimiçi bahis siteleri, cazip bonuslar ve promosyonlarla insanları teşvik ediyor.Kaybı telafi etme isteği: Para kaybeden kişi, daha fazla oynayarak zararını çıkarmaya çalışıyor ve bu kısır döngü bağımlılığı derinleştiriyor.

Sanal kumar bağımlılığı; teknolojinin gelişmesiyle birlikte tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de giderek artan bir halk sağlığı sorununa dönüşüyor. Online bahis, slot makineleri ve canlı casinolar yalnızca maddi çöküşe değil, ağır psikolojik sorunlara, intihar düşüncelerine ve aile içi yıkımlara yol açıyor. Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi uzmanları, kumar bağımlılığına ilişkin çarpıcı veriler ve derinlemesine analizlerle toplumun gizli yarasına dikkat çekiyorlar:

Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Tıbbi Direktörü Prof. Dr. Kültegin Ögel; sanal ortamda oynanan kumar ve bahis oyunlarının yalnızca eğlencelik bir aktivite olmadığını, ciddi bir bağımlılık riski taşıdığını belirtiyor. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre; son bir yıl içinde dünya genelinde, yetişkinlerin %46,2'si ve ergenlerin %17,9'u en az bir kez kumar oynamış bulunuyor. Yetişkinlerde kumar bağımlılığı oranı ise %0,1 ile %5,8 arasında değişiyor. Çevrim içi casinolar, slot makineleri ve mobil uygulamalar aracılığıyla oynanan sanal bahisler, kontrolsüzce artıyor. Türkiye' de de, dijital erişimin kolaylaşmasıyla, bağımlılıklar genç yaşlara kadar iniyor.

Haberin Devamı

"Kumarın psikolojik etkileri, sadece kayıplarla sınırlı değil" diyen Prof. Dr. Ögel: "Kumar bağımlılarının %50'sinden fazlasının yaşamlarının bir döneminde intiharı düşünmüş, bu bireylerin %17–20'sinin intihar girişiminde bulunmuş ve bu oranın, genel toplumda görülen intihar girişim oranının 5–10 katı." olduğunu belirtiyor. Bağımlılıkla birlikte bireyde kontrol kaybı, sosyal izolasyon, finansal çöküş, depresyon ve suçluluk duyguları geliştiğini belirten Prof. Dr. Ögel; "Bağımlıların yaklaşık dörtte biri en az bir kez intihar girişiminde bulunuyor. Bu, kumar bağımlılığının ciddiyetini ve karmaşıklığını açıkça ortaya koyuyor." diyor.

Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Klinik Psikoloğu Elif Sena Özata' ya göre, kumar bağımlılığı en sık 18–35 yaş arasında ortaya çıkıyor. Gençler, orta yaşa kıyasla 1,5 kat daha yüksek kumar eğilimi gösteriyor. Cinsiyet farkı ise dikkat çekici: "Erkeklerde kumar bağımlılığı oranı kadınlara göre 3–4 kat daha fazla. Ancak kadınlar bir kez başladıktan sonra bağımlılığa daha hızlı ve keskin bir şekilde sürüklenebiliyorlar."

Haberin Devamı

Türkiye'de kumar bağımlılığı oranı %1,41, riskli davranış oranı ise %8,7. Ancak verilerin eksik bildirilmesi nedeniyle bu oranların gerçekte daha yüksek olduğu düşünülüyor. Klinik Psikolog Elif Sena Özata, kumar bağımlılığının yalnızca bireyi değil ailesini de etkilediğini belirterek; ailelerin sürece aktif olarak dahil olması gerektiğini söylüyor: "Bağımlılık tedavisi uzun, zorlu ama umut dolu bir süreçtir. Ailenin bilinçli desteği tedavinin gidişatını olumlu yönde etkiler." diyor.