Merhabalar sevgili okurlar.

Alzheimer; başta unutkanlık olmak üzere çeşitli zihinsel ve davranışsal bozukluklara yol açan, günlük yaşam aktivitelerini etkileyen ilerleyici bir beyin hastalığı. Beyinde belirli proteinlerin birikmesine yol açan değişikliklerle karakterize olan bu hastalık, beynin küçülmesine ve beyin hücrelerinin sonunda ölmesine neden oluyor. Halk arasında "bunama" olarak bilinen "demans" hastalığının en yaygın nedeni, Alzheimer.

Bugün, "21 Eylül Dünya Alzheimer Günü". Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de bu özel günde ve devam eden hafta içinde düzenlenen çeşitli etkinliklerle kesin tedavisi bulunmayan bu ilerleyici hastalık konusunda farkındalık yaratılmaya çalışılıyor. Bu yılın teması ise; "Alzheimer'ı tanı, Alzheimer'dan korun" şeklinde belirlenmiş bulunuyor.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Alzheimer hastalığı; yaşam süresinin uzamasıyla birlikte giderek artan sıklıkta görülen, hastalanan bireylerin ailelerini de psikolojik, sosyal ve ekonomik bakımdan etkileyen önemli bir sağlık sorunu.

Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre; halen 55 milyonun üzerinde olan demanslı hasta sayısı 2030 yılında 75 milyona, 2050 yılında da 132 milyona ulaşacak. Yapılan incelemelerher üç saniyede yeni bir demans tanısı konulduğunu ve bunların60-80'inin Alzheimer hastası olduğunu gösteriyor.

Alzheimer, dünyada altıncı en sık ölüm nedeni. Bu hastalığın dünyaya yıllık maliyeti yaklaşık 604 milyar dolar olarak hesaplanmış bulunuyor. Bu rakam tüm dünya bütçesinin 1'ini oluşturuyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre; "Türkiye 2050 yılında dünyada en fazla Alzheimer hastasına sahip dört ülkeden biri durumuna gelecek"

TÜİK tarafından yayımlanan 2022 yılı Türkiye Sağlık Araştırması Raporu'na göre, ülkemizde 65 yaş üzerindeki bireylerdeAlzheimer hastalığı görülme sıklığı 5,5.Bu durum, dünyada olduğu gibi ülkemizde de Alzheimer ile etkin bir şekilde mücadele etmenin gerekliliğini ortaya koyuyor.

Hastalığın seyri genel olarak üç evreye ayrılıyor: Erken, Orta ve İleri Evreler

Alzheimer'ınerken evresindebirey bağımsız olarak yaşamına devam edebiliyor, örneğin; çalışabiliyor, araba kullanabiliyor ve sosyal aktivitelerin bir parçası olabiliyor.Belirtiler bu aşamada belirgin olmayabiliyor, ancak aile ve yakın arkadaşlar durumu fark edebiliyor. Erken evre belirtileri:

strong class'read-more-detail'Haberin DevamıDoğru kelimeyi veya ismi bulamamakYeni tanıştığı kişinin ismini hatırlayamamakSosyal veya iş ortamlarında görevleri yerine getirmede zorluk yaşamakYeni okunan şeyleri unutmakDeğerli bir nesneyi kaybetmek veya yanlış yere koymak

Alzheimer'ın orta evresi, yıllarca sürebilen en uzun evre. Hastalığın orta evresinde demans belirtileri daha belirgin oluyor. Bu evrede Alzheimer hastası, yardım alarak günlük yaşam aktivitelerine devam edebiliyor. Orta evre belirtileri:

Olayları veya kişisel geçmişi unutmakÖzellikle sosyal veya zihinsel olarak zorlu durumlarda aşırı karamsar olmakAdres, telefon numarası, okuduğu okul vb. bilgileri hatırlayamamakNerede olduğu veya hangi gün olduğu konusunda kafa karışıklığı yaşamakMevsime veya duruma uygun kıyafet seçiminde yardıma ihtiyaç duymakMesane ve bağırsaklarını kontrol etmekte zorluk çekmekGündüz uyumak ve geceleri huzursuz olmak gibi uyku düzeninde değişiklikler yaşamakGezinme ve kaybolma eğiliminde artış yaşamakAşırı şüphecilik, sanrı bozukluğu, el sıkma veya doku parçalama gibi kompulsif hareketler ve tekrarlayan davranışlar da dahil olmak üzere kişilik ve davranış değişiklikleri göstermek

Hastalığın ileri evresinde isebelirtiler şiddetleniyor. Bireyler çevrelerine tepki verme, konuşmayı sürdürme ve en sonunda hareketlerini kontrol etme yetilerini kaybediyorlar. Hâlâ cümleler kurabiliyorlar ancak iletişimde güçlük yaşıyorlar. Bellek ve bilişsel beceriler kötüleşmeye devam ettikçe önemli kişilik değişiklikleri meydana gelebiliyor ve bireyler, zamanla, kapsamlı bakıma ihtiyaç duymaya başlıyorlar. İleri evre belirtileri:

strong class'read-more-detail'Haberin DevamıÇevrelerine ilişkin farkındalığı kaybetmekYürüme, oturma ve sonunda yutma dahil olmak üzere fiziksel yeteneklerde olumsuz değişiklikler yaşamakİletişim kurmakta zorluk yaşamakGünlük kişisel bakım konusunda 24 saat yardıma ihtiyaç duymak

Alzheimer'ın teşhisi, ilgili doktorun hastalık belirtilerinin gelişimi açısından neler olup bittiği konusunda detaylı ve doğru olarak bilgilendirilmesi süreciyle başlıyor. Gerektiğinde; hafıza, dikkat, dil ve sözel akıcılık testleri ile beyin görüntüleme vb. tetkikler teşhis için uygulanabiliyor.

Alzheimer hastalığının başlıca risk faktörleri fiziksel hareketsizlik, sigara kullanımı, aşırı alkol tüketimi, hava kirliliği, seyrek sosyal temas, düşük eğitim seviyesi, obezite, hipertansiyon, diyabet, depresyon, işitme bozukluğu ve ileri yaş.

İleri yaş bir risk faktörü olsa da her yaşlı bireyde bu hastalık görülmüyor. Araştırmalar; söz konusu risk faktörleriyle zamanında ve etkin bir mücadelenin, bugün için hastalık riskini azaltmada ve hastalıkla mücadelede ilk ve en etkili aşama olduğuna dair kanıtlar sunuyor. Hastalıktan korunmak, tedavi etmeye göre çok daha etkili ve yararlı bir yaklaşım.Hastalıktan korunmak için:

strong class'read-more-detail'Haberin DevamıFiziksel olarak aktif kalmakSağlıklı beslenmek,Sigara içmemek ve alkol kullanmamak,Keyif alınan şeyleri yapmaya devam etmek,Zihni aktif tutmak (Kademe kademe yeni bilgiler öğrenmek, yeni uğraşılarla meşgul olmak)Stresi azaltmak (Stres dikkat, konsantrasyonu ve hatırlamayı bozuyor.)Önemli şeyleri not almak,Aktif bir sosyal yaşam içinde olmak (Araştırmalar geniş ve çeşitli sosyal ağ içinde olan kişilerin daha sağlıklı kaldığına işaret ediyor.)Doktor kontrollerini düzenli yaptırmak

Unutmamalıyız ki; kolay ve uygulanabilir yaşam tarzı değişlikleri ile hastalıklara yakalanma riski azaltılabiliyor.

Bugün, aynı zamanda, "Dünya Barış Günü" ya da "Uluslararası Barış Günü". Bu özel gün; dünya çapındaki çatışmaları ve savaşları engellemek isteyen Birleşmiş Milletler' in 7 Eylül 2001 tarihli Genel Kurulu'nda alınan ARES55282 sayılı kararı ile kabul edilmiş bulunuyor.