Tutarsızlığın tutarsızlığı

ALİ OSMAN AYDIN

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Almanya'da yaşıyor. Geçmişte Türkiye'de idi. 24 TV'de program yapıyordu. Muhafazakar kesimin kanallarına sık sık çıkıyor, dini görüşlerini paylaşıyordu.

Kur'an hakkında şöyle demişti: "Peygamberde Allah'ın soyut mesajlarını muhatap olduğu insan kitlesine kendi zihin süzgecinden geçirerek aktarıyor olabilir mi" Bu ifadesi tartışmaların fitilini ateşledi.

Öztürk'ün protest tavrı bunlarla sınırlı değildi. Geleneksel din anlayışını kıyasıya eleştiriyordu. Haliyle bu söylemler Türkiye'de bir kesimin ciddi tepkisini çekti ve Öztürk ilahiyat fakültesindeki görevinden istifa etti, sonra yurt dışına çıktı.

Yayınlarına, daha doğrusu eleştirilerine oradan da devam etti. Özellikle geleneksel Müslümanlığın tüm kabullerini hırpaladığı videoları internette ilgi gördü. Tavrı zamanla fazlasıyla keskinleşti ve dindarlar üzerinde yoğunlaştı. Bundan dolayı bir gün Fatih Altaylı'da bir gün Ruşen Çakır'da görünür oldu. Onların verdiği paslarla eski mahallesine, türlü numaralarla, beklenmedik yerlerden gol atmaya çalıştı.

Geçenlerde bir arama yaparken kendisinin son Osmanlı şeyhülislamlarından Mustafa Sabri Efendi hakkındaki bir videosuna denk geldim.

Öztürk, Sabri Efendi'nin düşünce yapısını, birçok argüman öne sürüp, "tutarsızlıkla" itham ederek çürütmeye çalışıyordu.

Yani, "böyle tutarsız birinin söylediklerine itibar edilmemeli" demeye getiriyordu.

Öztürk, Sabri Efendi'nin eserlerini okumuş mu bilmiyorum. O videoyu izleyen pek çok insanın Sabri Efendi'nin herhangi bir kitabını okuma ihtiyacı hissetmeyeceklerine de eminim. Çünkü "böyle tutarsız bir insanın" kitabını okuyarak vakit kaybetmek istemeyeceklerdir(!).

Halbuki Sabri Efendi'nin ne dediğini anlamak için önce eserlerine bakıp, öne sürdüğü delilleri enine boyuna düşünmek gerekiyor. Görülecektir ki, Sabri Efendi, milli mücadeleden neredeyse 10 yıl önce, istibdada meyilli yönetimler karşısındaki eleştirel tavrını çok net ortaya koymuş biri.

Beyanü'l Hak'ta İttihatçıların Milliyetçilik ve Turancılık gibi siyasetlerini kıyasıya eleştiriyor mesela. Şer'i mahkemelerin Meşihat'ı İslamiye'den alınarak Adliye Nezareti'ne bağlanmak istenmesi gibi, "laik" sisteme gidecek yolu açan hamlelerin en önemlisine ilk anda karşı çıkıyor. İttihatçıların orduyu siyasete alet etmesini tenkit ediyor.

Elmalılı Hamdi Yazır ile birlikte İttihat ve Terakki'den ayrılarak Ahali Fırkasını kuruyorlar ve İttihat ve Terakki siyasetine cepheden hücum ediyorlar.

Dolayısıyla Sabri Efendi, İttihat ve Terakki fırkasının siyasi ajandasını, bu fırkanın aktörlerini, gizlemeye çalıştıkları ama pek de başarılı olamadıkları emellerini çok erken fark etmiş biri. Çok zeki ve sağlam muhakeme sahibi. İttihat ve Terakki'nin devletin başına getirdiği büyük felaketi ve sonuçlarını bizzat görmüş, yaşamış biri olarak bu fırkanın içinden doğmuş, kendi deyimiyle "Kemalciler" hareketinin, kendini nasıl lanse ettiğini ama gerçekte ne olduğunu çok açık bir şekilde idrak etmişti.

Mesela diyor ki: "Kemalistleri çok iyi tanıdığımdan onlar daha henüz hilafet makamıyla oynamaya başlamadan önce olacakları görerek, ben bu konudaki hükmümü verdim."

Nitekim hadiselerin gidişatı Sabri Efendiyi doğrulamıştır. Milli Mücadele önderleri, ilk başta, görünüşte İstanbul'daki Halife'yi ve Halife'nin hukuk ve nüfuzunu kurtarmak davası güttüklerini ilan ederek, kitleleri bu dava ile etraflarına topluyorlar.

Ardından gücü ellerine geçirir geçirmez saltanatı hilafetten ayırarak halifenin hukuk ve nüfuzunu elinden alıp, sembolik duruma düşürüyorlar.

Sonraki adımda ise hilafeti tümden ilga ederek, halifeyi sürgüne gönderiyorlar.

Fakat son aşamaya kadar da niyetlerinde kesinlikle halifeye ve hilafete saygısızlık olmadığı propagandasını yaparak, işkillenen toplum kesimlerine teminat veriyorlar.

Öztürk'ün, "Sabri Efendi'nin yüzüne tükürdüler" dediği Mısırlılar, Kemalistlerin maksatları, hilafetin ilgasıyla ayan beyan açığa çıkınca ancak Kemalistlerin kim olduğunu anlayabiliyorlar. Ondan önce onlar da Kemalistlerin İslam mücahitleri olarak kabul ediyorlar. Halbuki Sabri Efendi feraseti ile işler bu raddeye varmadan çok önce bu ekiple ilgili hükmünü veriyor.

Tutarsızlıktan bahseden Öztürk'ün hilafet ile ilgili yukarıdaki kronolojiyi analiz etmesini ve dürüstlük cetveliyle ölçmesini isterim. Çünkü hilafeti ilga edenler meydana, "Sebebi nizam-ı alem olan Halife-i Müslimün idame'l -lahu hilafetehu ve şevketehu ila yevmi'd-din Hazretleri" diye çıkmışlardı.

Aslında Öztürk'ün tutarlılık konusunda hiç yüzyıl öncesine gitmesine de gerek yok. Fikirlerinden dolayı memleketini terk etmiş birinin yine siyasi ve dini düşüncelerinden dolayı, ölüm endişesiyle memleketini terk etmek zorunda kalan birine saldırması, enteresan