Çankaya Müze Köşkünün açılışı sırasında CB Erdoğan, Binbaşı Mustafa Kemal'in 1912'de Libya'da Fuat Bulca (mahalle ve sınıf arkadaşı) ile çekilmiş fotoğrafını görünce, "Libya'ya niye gidiyorsunuz' diyenler kim, malum. Bak gitmiş işte," demiş (Sozcu.com.tr, 11 Kasım 2024).

Tabii esas amacı Libya politikasına meşruiyet sağlayarak Atatürk'ten güç almak

Erdoğan'ın Libya'ya müdahil olma kararını burada tartışmak istemem. Kısaca geçmişte bu kararı irdeleyen yazılarımda Libya'ya asker yollanmasından ziyade Mısır'ı ve Hafter güçlerini karşısına alan bir strateji izlemesini hatalı bulmuştum.

Bu kısa yazıda esas temas etmek istediğim konu başka. Atatürk Libya'ya gidişini kendisi nasıl yorumlamış Okuyalım lütfen çünkü gerçek hakikatin güç kaynağıdır:

"Derne'ye Gidişe İlişkin Özeleştiri

"Bir mektubunda (Arkadaşı Midhat Bey'e, aktaran Murat Bardakçı, Enver, İş Bankası, s. 115) kullandığı, 'Bir sene evvel Selanik'ten İstanbul'a çağrıldığım zaman sizin İstanbul'da bulunmayışınız görüşmeye engel teşkil etmişti. İtalya Harbi üzerine pek ani bir karar-ı serseriyâne (serserice bir kararla) ile Derne'ye gitmiştim' ifadesinden; Trablusgarp'ta bulunmaktan pişmanlık duyduğu sonucunu çıkarmak mümkündür," (Başkomutan, Emsalsiz Lider, Ahmet Yavuz, Kırmızı Kedi, 5. Baskı, s. 62).

Andrew Mango, onun bu ifadesini, "bilgeliğe deneyimle erişilir" diye nitelendirmiştir (A. Mango, Remzi Kitabevi,16. Baskı, s. 135).

Sonuç olarak Mustafa Kemal hatalı ve yanlış bir kararla Libya'ya gitmiştir. Bunu, samimi olarak daha sonra da belirtmiştir. Hikmet Bayur'un, "ümitsiz ve sonuç bakımından faydasız olan işe" neden giriştiğini sorması üzerine, Atatürk'ün verdiği yanıt anlamlıdır: "Bunun böyle olduğunu o sırada ben de görüyordum, ancak orduda ve akranım olan subaylara arasında maddi ve manevi sıramı muhafaza etmek için buna mecburdum, esasen İstanbul'da beni fiilen işsiz bırakıyorlardı." (Hikmet Bayur, Atatürk Hayatı ve Eseri, AAM, s. 50).

Sonuç olarak 1911'de İtalya ile Libya savaşına girişmek yanlıştı. Bedeli ağır oldu. Erdoğan'ın Libya'da giriştiği harekât için aynı şeyi söyleyemem ama Suriye'de giriştiği kadar ağır sonuçları oldu.