Bizim toplumda, okuryazar insanlar dâhil, eğitimi, ekonomiden daha önemsiz sanıyor veya öyle düşünüyor. Hâlbuki tam tersi doğru. Eğitim, ekonominin ihtiyaç duyduğu nitelikli insanları yetiştirdiği için sanayi, bağlı olarak üretim, sonuç olarak kalkınma ortaya çıkıyor.

Mühendisin yoksa uçağı kiminle nasıl yapacaksın

Uzay araştırmalarını hangi eğitimsizlerle başaracaksın

Eğitimsiz doktor olmayacağına göre, sağlığını nasıl koruyacaksın

Muska yazdırarak kanserden kendini kurtarabilir misin

Daha çok örnek verilebilir.

Bütün bunlardan da anlaşılacağı gibi eğitim-öğretim, birinci öncelikli ve zorunlu bir kurumdur. "Eğitim şart" sözü, şakaya gelmeyecek kadar ciddi bir laftır.

Dikkatinizi çekerim. Türkiye nitelikli bir kalkınma başarısı gösteremiyor.

Neden

Birincisi, Türkiye'yi yönetenler, eğitim kararlarını, maalesef rasyonel değil, ideolojik kaygılarla alıyor.

İkincisi, iktidar politikaları toplumsal gerçekle örtüştürülmüyor. Dolayısı ile iktidardakiler, nitelikli bir kalkınma politikası ortaya koymuyor.

Üçüncüsü ve en önemlisi de eğitim politikaları ile üretim (sanayi) ve kalkınma politikaları arasında ilişki kurulmuyor. Okul başka yöne gidiyor, ekonomi başka yöne. Bu durum ta en başından böyle başladı. Her biri başka yöne gittiği içindir ki, Türkiye nitelikli kalkınmayı bir türlü sağlayamıyor.

1857'de Maarif Vekaleti (Millî Eğitim Bakanlığı), kuruldu. İlk üniversite olarak kabul edilen Darülfünün 1870'lerde ancak kendine gelebildi. Birçok kere açılıp kapandı. Bütün özellikleriyle bir üniversite haline gelmesi ise Cumhuriyetten sonra oldu.

Bunları neden hatırlatıyorum

Şundan: Türkiye gibi ta en başında sanayileşmeyi ikinci hatta üçüncü plana atan ülkeler için eğitim, sadece okumuş-yazmış, aydın insan yetiştirmek anlamına geliyor.

Kısaca eğitimli olmak, devlet bürokrasisinde imtiyazlı yer edinmek demektir. Bu sayede düzenli gelirin (maaşın) olur, standart bir yaşam kalitesine kavuşursun. Emekli olunca da maaş güvencen olur. Ömür boyu sağlık giderlerin karşılanır.

Halkta ve devlet bürokrasisinde halen daha bu bakış açısı hâkim. Okulun anlamı, devlet bürokrasisi ile sınırlı. Çalışma hayatı, iş dünyası, özel sektörle farzla ilişkilendirilmiyor. Hâl böyle olunca, eğitim sistemini (düzenini) kuranlar da buna göre davranıyor.

Bir başka kodlama da şu: Bizim kültürümüzde eğitim, "Terbiyedir." Bu kavramın özünde, insanı belirli sınırlar içine alma, çerçeveleme, "Ahlak öğretme, ceza verme" anlayışı vardır.