Barış mı, ateşkes mi Ya da hiçbiri mi

Trump, son dönemde sürekli olarak barış ifadesini kullanarak Ortadoğu'daki sorunu kendisinin çözebileceğini iddia etmektedir. Esasında İran ve Gazze gerginliklerindeki çatışmaları bitirme hedefinin bireysel olduğu aşikârdı. Bireysel iki maksadının olduğunu geçmiş yazılarda ifade etmiştik. Bunlardan birincisi gelecek seçimleri de kazanmak (tabii kendi aday olamıyor, ancak kendi kontrolündeki birinin aday olmasını sağlayıp, ona da seçimi kazandırmayı planlıyor). İkinci olarak da Nobel Barış Ödülü almak. Nobel Barış Ödülü olur mu, olmaz mı Derken 07.07.2025 tarihli Trump-Netanyahu görüşmesinde Netanyahu ağzındaki baklayı çıkartarak Trump'ı Nobel Barış Ödülüne aday göstereceklerini açıkladı. Açıkçası Siyonizm'i ve Batı'nın tutumunu bu kadar okumamız ve bilmemize rağmen yine de insan şaşırıyor. Aday gösteren katliamları dünya tarihine geçmiş bir zalim, aday olan da daha göreve başladığının senesi dolmadan 2 ülkeyi gerçekten kendisi ve ülkesi adına sebepsiz sayılacak bir şekilde bombalayan bir devlet başkanı. Görünen o ki, er veya geç vereceklerdir bir Nobel ödülü Trump'a…

Trump, barış dese de asıl olan ateşkestir. Esasında iki kavramın birbirinden ne kadar farklı olduğunu da görmek gerek. Bu ifadelerin cahilce seçilmesinin mümkün olmadığını da düşünmek lazım. Bakınız, barış ve ateşkes, her ikisi de çatışmaların sona ermesi ile alakalı kavramlarda olsa da farklı boyutları olan ve farklı kapsamlara sahiptirler.

Ateşkes, belli bir yerde, belli unsurlar arasında devam eden çatışmaların belirli ya da kalıcı bir süreliğine olarak durması manasına gelir. Bu noktada geçici ve kalıcı ateşkes olarak iki genel başlıkta değerlendirilen kavram, sadece askeri çatışmanın durması manasına gelir. Ateşkesin yapılmasının, yapanlar nezdinde iki boyutu vardır. Ya sonrasındaki yeni çatışmaya hazırlık ya da barış için ilk aşama olarak süreci değerlendirme. Nitekim geçici ateşkes bağlamında bakıldığında belli bir süre silahlar susar, akabinde ise savaş kaldığı yerden devam eder. Ancak ateşkesin bir gün dahi olması iyi niyet göstergesidir ve kalıcı ateşkes ve barış için diyalog kanallarının açık olması açısından önemlidir. Bu anlatılanlar mantıklı ve gerçekçi bir düzlemin anlatımlarıdır. Söz konusu İsrail ise bu durumlardan bahsetmek mümkün değildir. İsrail bölgede asla barış istemez, ateşkes ile sadece yeni saldırıları için es alır.

Ateşkes için şu kavramlarla bir çerçeve çizebiliriz: geçicilik, askeri çatışma merkezli, güven artırıcı, yeni tahkimat yapmak için zaman kazanma, tek ve iki taraflılık.

Barış ise ateşkesten ayrı olarak sadece askeri bir çözüm değildir. Barış, savaşan taraflar arasında çatışmanın bütünüyle sona erdiği bir durumu ifade eder. Bu noktada ateşkesten farklı olarak barışta, aksi bir durum oluşana kadar kalıcı bir uzlaşı ve normalleşmeden söz edilebilir.