BEŞŞAR Esed'in Suriye Meclisi'nde, Türkiye ile görüşmelere başlamak için Türkiye'nin Suriye'den asker çekmesi gibi bir şartlarının olmadığını açıklamasından 24 saat sonra Reuters Haber Ajansı'ndan, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Esed'le görüşme çabalarının sonuç vermediğine ilişkin haber geçti.

Haberin detaylarında ise, Erdoğan -Esed görüşmesinin gerçekleşmeyeceği yazıyordu.

Adınız Reuters da olsa bu kadar iddialı olmamak lazım. Çünkü burası Ortadoğu.

ERDOĞAN-SİSİ GÖRÜŞMESİ

Bundan birkaç sene önce de 'Erdoğan ile Sisi görüşebilir mi' diye sorsanız 'Hayır' cevabını alırdınız. Ama Erdoğan, Kahire'ye gitti, Sisi 4 Eylül'de Ankara'da olacak.

Ağustos ayında Erdoğan-Esed görüşmesi bekleniyordu. Hatta görüşmenin Bağdat ya da Türkiye ile Suriye arasındaki Keseb Kapısı'nda yapılabileceği söyleniyordu. Ağustos ayı bitiyor ama öyle bir hava yok. Ama bu ileride olmayacağı anlamına gelmiyor.

ORTADOĞU YENİDENŞEKİLLENDİRİLİYOR

İsrail, Suriye kapısına dayanmış durumda. Suriye'ye sıçrayacak bir ateş en fazla Türkiye'yi ilgilendiriyor. Şartlar iki lideri görüşme yapmaya zorluyor. Çünkü Ortadoğu'nun haritası yeniden şekillendiriliyor. ABD; silahlı kuvvetlerinin üçte birini sadece İsrail'in güvenliği için bölgeye yığmadı.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

ERDOĞAN-ESED GÖRÜŞMESİ

İki liderin görüşmesi için kritik eşik henüz aşılmış değil ama bir gün 'Erdoğan-Esed görüşmesi yapılacak' diye haberler geçeceğimizden eminim. İki lider görüşecekler. Sadece bunun zamanlaması öngörülemez.

Şimdiye kadar Erdoğan'a, 'Esed'le görüş' diye baskı yapanların artık Esed'e, 'Erdoğan'la görüş' diye baskı yapmasının zamanı geldi. Çünkü Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçmişte ailece görüştüklerini de hatırlatarak "Esed şu anda Türkiye ile ilişkileri düzeltme noktasında bir adım attığı anda biz de ona karşı o yaklaşımı gösteririz" dedi.

ERDOĞAN'INUZATTIĞI EL

Esed şu ana kadar Erdoğan'ın uzattığı eli sıkmadı. Karışık mesajlar veriyor. O nedenle 'Suriye Meclisi'nde yaptığı konuşma mı, yoksa Reuters'in geçtiği haber mi doğru' diye sorma gereği duydum.

HAKAN FİDANBAŞLATTI

Size önce kısa bir kronoloji vermek istiyorum.

Hakan Fidan'ın MİT Başkanı olduğu dönemde Suriye ile istihbarat diplomasisi başlatıldı. İki ülkenin istihbarat başkanları ilişkileri belli bir seviyeye ulaştırdı.

'ERDOĞANKAYBEDECEK' DEDİ

14 Mayıs 2023 tarihindeki Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde Esed'de bir tavır değişikliği gözlendi. Esed, Cumhurbaşkanlığı seçimini Kılıçdaroğlu'nun kazanacağına inandı. Seçimi kaybedecek olan Erdoğan'la görüşmek istemedi.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Ama yaptığı hesap yanlış çıktı. Erdoğan seçimi kazanınca Esed yeni bir hesap yapmak zorunda kaldı.

MESAJ ESED'DEN

Türkiye ile diyalog kurma çabası bu kez Esed'den geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Esed'in görüşme talebini geri çevirmedi.

Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı seçimini kazandıktan sonra Türkiye'nin sorunlu olduğu ülkelerle ilişkileri geliştirmek için bir perspektif geliştirdi. Suudi Arabistan'ın, Birleşik Arap Emirlikleri'nin ve Mısır'ın ilişkileri normalleştirme mesajlarına olumlu yanıt verdi. Suriye de bu konsepte dahil edildi.

PUTİN DEVREDE

Erdoğan-Esed görüşmesi için Rusya Devlet Başkanı Putin devreye girdi. Özel temsilcisi Lavrentiev, Şam'dan sonra Ankara'yı ziyaret etti.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Bu süreçte Irak Başbakanı Sudani de inisiyatif aldı. Irak'ın katılmasıyla birlikte süreç önce üçlü hale geldi. İran'ın da sürece dahil edilmesiyle birlikte Türkiye-Suriye- Irak ve İran'da oluşan dörtlü bir yapı ortaya çıktı. Suriye yönetiminde Rusya'nın etkisi, sahada ise İran'ın ağır basması nedeniyle Bağdat'taki sürece İran'ın eklenmesi Türkiye tarafından desteklendi.

BAĞDAT TOPLANTISI

Bağdat'ta, bakan yardımcıları düzeyinde bir toplantı yapılması planlandı. Ancak ondan önce toplantının gündemine ilişkin taraflardan görüş alındı. Türkiye, ön şartsız bir görüşme ve ön şartsız bir müzakere süreci önerdi.

Dört ülke tarafından ön şartsız müzakere konsepti kabul edildikten sonra, toplantının gündemine ilişkin öneriler alındı.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

ÖN ŞART GETİRİLDİ

Bağdat toplantısının gündemi belirlendiğinde, Türk askerinin çekilmesi ön şartının konulduğu ortaya çıktı. Türkiye, Türk askerinin çekilmesinin müzakere edilemeyeceğini belirterek, ön şartsız bir görüşme istedi. İlk başta varılan mutabakata uyulmadı. O nedenle Bağdat'ta yapılacak olan toplantı yapılamadı. Ama iptal de edilmedi.