13 Aralık 115 günü Antakya büyük bir depremle sarsıldı:"Önce birdenbire büyük bir kükreme duyuldu ve bunu muazzam bir sarsıntı takip etti. Tüm dünya yükseldi ve binalar havaya sıçradı; bazı binalar yıkılmak ve parçalanmak üzere yerinden oynadı, diğerleri ise sanki denizin kabarmasıyla bir o yana bir bu yana savruldu ve devrildi" (Cassius Dio, Roma Tarihi)Deprem sırasında şehirde bir sefer dönüşünde Antakya'da kalan Roma İmparatoru Trajan ve halefi Hadrianus da bulunuyordu.Binlerce Romalı devlet görevlisi, senatör, askerler birlikteBinlerce insan öldü, Antakya yıkıldı. Yaralı kurtulan İmparator Trajan depremin faturasını "uğursuz" Hristiyanlara kesti.Antakya Psikoposu olan din bilgini Antakyalı Ignatius, yakalanıp Roma'ya götürüldü.Ve ceza olarak Collesium'da aslanlara atıldı.1908 yıl sonra Antakya bir depremde yeniden yıkıldı.Depremin yıktığı diğer şehirler içinde ve Hatay'ın diğer ilçeleri arasında Antakya kadar yıkılan başka bir yer olmadı.10 bine yakın insan sadece Antakya'da hayatını kaybetti. 3100 bina deprem sırasında yıkıldı. 10 bin bina ağır hasar aldı. Şehrin yüzde 90'ı yıkılacak.Depremde 7. yüzyıldan kalma, 1850'lerde depremde yıkılıp yeniden yapılmış coğrafyamızın ilk camisi Habib-i Neccar da yıkıldı, 19. yüzyıldan kalma Rum Ortodoks Kilisesi de1933'de Fransız Manda yönetimi zamanında Beyrutlu mimar Leon Benjuda'ya yaptırılan Hatay Meclisi binası da yıkıldı, 1980'lerde esnaf kooperatifinin yaptırdığı 600 Konutlar da1994'de Emlak Konut'un yaptırdığı mütevazi site de çöktü, 2019'da şaşalı bir törenle açılan lüks Güçlü Bahçe City deUzmanlar Antakya'da ayrımsız bütün binaları sarsan depremin büyük yıkımını ivme etkisiyle açıklıyorlarDepremin merkez üssü Pazarcık'taki ivmesi 0,587 PGA olan 7,7 şiddetindeki deprem, Antakya'yı 1,186 PGA ile vurdu.Bu ivme 1999 Gölcük Depremi'nde 0,391'di.Günün sonunda kurulurken verilen ismini 2400 yıldır değiştirmeden kullanan, İncil'de ve adı verilmeden Kuran'da bahsedilen Antakya artık yok.Peki bunun sorumlusu sadece depremin kuvveti mi2400 yıldır depremlerle defalarca yıkılmış bir şehrin son felaketi yüzünden aslanlara bu kez kim atılmalıAslında 2400 yıl önce şehre verilen orijinal Latince ad, daha sonra başına gelecek felaketlerin de habercisiydi: "Antiochia ad Orontem"Orontem, Asi Nehri'nin eski adı. Latince de "doğulu" anlamına geliyor."Antiochia ad Orontem" yani "Asi Nehri üzerindeki Antakya."Antakya'nın yıkımın ilk sorumlusu ilk ve en vahim hatayı yapan kişiydi.Şehrin kurucusu İmparator Seleucus.M.Ö. 300'lerde Büyük İskender'in komutanlarından ve daha sonra imparatorluğunu ilan edecek Seleucus, babasının adını verdiği ve dünyanın en görkemli ve kalabalık şehirlerinden biri yaptığı Antakya'yı Doğu Anadolu ve Ölü Deniz fay hatlarının kesiştiği, Asi Nehri'nin alivyonlu vadisi üzerine kurarak şehrin makus talihini belirlemişti.Muhtemelen bunu yaparken bereketli topraklar üzerinde bir şehir kurduğunu düşünmüştü.Ama hemen bir nesil sonra yerine geçen oğlu Antiochus, muhtemelen yine bir depremle babasının hatasının farkına varmış, şehri koruması için Yunanlı heykeltraş Eutychides'e Yunan şans ve kader Tanrıçası Tyke'nin bir heykelini yaptırmıştı.Şimdi küçük bir örneği Hatay Müzesi'nde, bir versiyonu Vatikan Müzesi'nde sergilenen heykelde Tyke'nin başındaki taç, Antakya surlarıydı, elindeki başak şehrin bereketli topraklarını gösteriyordu, ayaklarıyla ezdiği yarım bedenli adam ise bereketli olduğu kadar tehlikeli olduğu da anlaşılan Asi Nehri'ni temsil ediyordu.Zaten nehrin ilk adı Dracon'du. Yani ejderha.Bir nehre ejderha adı vermek o nehirle yaşanmış tecrübeler hakkında çok şey söylüyor.Ama kader tanrıçası Tyke de Antakya'nın bilimsel olarak kaçınılmaz makus talihini değiştiremedi.Antakya, kuruluşundaki bu hatanın bedelini 2400 yıllık tarihi boyunca depremlerde en az 60 kez yıkılarak ödedi.Peki, bir şehir neden her defasında depremlerde yıkılıp yine yıkıldığı yere kurulurBu sorunun cevabı için Hatay ve Antakya denince aklına "künefe", "Atatürk'ün emaneti" ve "harika mozaikleri" dışında pek bir şey gelmeyen şehrin yabancısı biz yerli turistler için biraz tarih bilgisi şartŞimdi Antakya bizim için sadece bir ilin merkezinin adı ama Roma İmparatorluğu'nun Zeus adına dört yılda bir yapılan olimpiyatlara ev sahipliği yapan iki büyük şehri vardı:Roma ve Antakya.Yarım milyon nüfuslu, bir olimpiyat stadyumu da olan Antakya çağının en görkemli şehirlerinden biriydi.6. yüzyılda yaşayan Antakyalı vakanüvist Malalas, Seleucus'un inşa ettiği şehri şöyle anlatır:"Antakya'ya gelince, şehrin dışına, Silpios adlı dağa doğru, dört mil boyutunda, çatılı ve çok görkemli iki büyük sütunlu cadde inşa etti. Her sokağa kemerli tetrapylalar (Roma kapıları) yaptırıp onları yaldız ve mermerle süsledi ve ana meydana bronz eserler ve heykeller koydu"https:topostext.orgwork793Antakya aynı zamanda paganlar için de bir hac şehriydi.Olimpiyatlar için şehre gelenler Defne'deki (Bugünkü Harbiye) Apollon Tapınağı'na sunaklar sunup, hacı oluyorlardı.Şehrin her yerinde Yunan tanrılarının heykelleri vardı.M.S. 362 yılında Apollon Tapınağı ve önündeki heykel "korkunç bir felaket"le yıkıldığında, Antakyalı pagan hatip Libanios şehre ve tapınağa şöyle bir ağıt yakmıştı:"Ey Jüpiter (Zeus), böyle dertlerle aklımız yorgun düşmüşken dermanından da mahrum olduk!Kargaşadan uzak, öyle saf ve huzurluydu ki Defne bölgesi! Ve tapınağın kendisi daha da saf idi! Doğanın elleriyle işlenen bir liman içindeki sığınak gibiydi; son derece sakindi ve içinde muazzam bir sükunet barındırıyordu.Kimler hastalığına derman bulmadı ki orada Korkularından ve acılarından arınan niceleri Ve ne çok dualar edilmiştir kutsanmak için.Durmaksızın ağıtlar yakmamıza sebep olan bu korkunç felaketten sonra, Olimpik festivali kim düzenleyebilir ki"https:zeusbaba.comlibanios-apollo-20672b16da0aKorkunç felaketin sebebi o günlerden kalma eserlere göre "gökyüzünden düşen bir yıldırım"dı.Ama arkeologlara gündüz vakti, açık havada öyle bir yıldırımın düşmesi ve o yıldırımın koca bir tapınağı ve heykeli yıkması pek de mümkün gözükmüyor.Muhtemelen "korkunç felaket"ten kastedilen de bir depremdi.Felaket yüzünden paganlar Tanrılarını kızdıran sapkın Hristiyanları, Hristiyanlar kendilerine zulm edip Tanrı'nın gazabını çeken paganları suçlamıştı.Ama bu ilk kez olmamıştı.Hz. İsa'nın 33 yaşında çarmıha gerilip "göğe yükselmesi"nden 40 gün sonra toplanan havarileri İsa'nın mesajını anlatmak için gidebilecekleri özgür bir şehir ararken, Roma yönetimden özerk büyük bir şehirde karar kılmışlardı:Antakya.Önce Barnabas, dört yıl sonra da Pavlus ve Petrus tebliğ için Antakya'da toplandılar. Yahudi sinagoglarına gidip konuşmalar yaparak İsa'yı anlattılar, geniş bir cemaat kurmayı başardılar.Havarilerin Antakya'daki çalışmalarını anlatan bir mozaikBütün bu bilgilerin kaynağı bizzat İncil'in kendisi.İncil'in bölümlerinden biri olan Elçilerin İşleri'nde havarilerin Antakya merkezli tebliğ faaliyetleri anlatılıyor.Sadece İncil'deki şu bölüm bile Antakya'nın Hristiyan tarihi için önemini görmek için yeterli:"Sonra Barnaba, Saul'u aramak için Tarsus'a gitti. Onu bulunca da Antakya'ya getirdi. Böylece Barnaba'yla Saul bir yıl boyunca oradaki imanlılar topluluğuyla bir araya gelerek büyük bir kitleyi eğittiler. Öğrencilere ilk kez Antakya'da Hristiyanlar adı verildi." (Elçilerin İşleri 25:26)Dünyanın ilk mağara kilisesi Saint Pierre'in sonradan yapılan kapısı. Depremde kilisenin istinat duvarları yıkıldı.Kuran-ı Kerim'in Yasin Suresi'nin 13-32 arası ayetleri arasında anlatılan kıssanın da Antakya'ya gelen havarileri anlattığı konusunda müfessirler genelde müttefik.Hatta bazı müfessirler bu kıssaya Habib-i Neccar Kıssası adını veriyorlar:"Oraya elçiler gelmişti. Biz kendilerine iki kişi göndermiştik ama ikisini de yalancılıkla itham ettiler. Bunun üzerine bir üçüncüyle destekledik. Onlar "Biz size gönderilmiş elçileriz" dediler.O sırada şehrin öbür ucundan bir adam koşarak geldi; şöyle dedi: "Ey kavmim! Bu elçilere uyun. Sizden bir ücret istemeyen o kimselere tâbi olun; onlar doğru yoldadırlar.İşte ben rabbinize iman etmiş bulunuyorum; bana kulak verin."Ona, "Cennete gir" denildi. "Rabbimin beni bağışladığını ve güzel biçimde ağırlananlardan eylediğini keşke kavmim bilseydi!" dedi.Ondan sonra kavmi üzerine gökten bir ordu indirmedik, indirmeyiz de. Cezaları korkunç bir sesten ibaretti; sönüverdiler" (Yasin Suresi, 13:32)Uzaktan gelip havarilere karşı çıkan halkı uyaran mümin adını mesleği marangozluktan almıştı: Neccar, Habib-i Neccar (Sevgili Marangoz)Oğlu cüzzam olduğu için şehrin dışında yaşıyordu.Rivayete göre bu uyarısına öfkelenen halk onu taşlayarak ya da hızarla keserek öldürmüştü. Şimdi cami olan yere gömüldü.Bunun üzerine Tanrı, şehrin ahalisini "korkunç bir ses" le cezalandırdı.Kuran'daki diğer kullanımlarına göre bu "korkunç ses"ten kasıt da depremdi.6. yüzyılda yaşamış tarihçi Malalas da; havarilerin Antakya'ya gelerek Hz. İsa'nın öğretisini anlattıkları M.S. 37 yılında Antakya'da bir deprem olduğunu yazıyor.Belki de 115 tarihindeki Antakya depremiyle karıştırmıştır.Antakya Psikoposu Ignatius'un sorumlu tutulup Collesium'da aslanlara atıldığı depremden sonra hala pagan inancında olan İmparator Trajan, ömrünün son yılını Antakya'yı yeniden inşa etmeye adadı.Onun yarım bıraktığı işi Antakya'da imparatorluk tacını giyen Hadrianus devam ettirdi.Depremde yıkılan Antakya, 250 yıl sonra Roma İmparatorluğu'nun yeni resmi dini olan Hristiyanlığın kutsal merkezi olarak yeniden dirilmişti.Yine Malalas'ın anlatımıyla yeniden "Mermer sütunlu, kemerli, taş döşenmiş geniş caddeleri, oymalı, süslemeli tiyatroları, mozaik döşenmiş hamamları ve evleri, heykellerle bezenmiş pazar yeri ve meydanları, kiliseleri ve tüm görkemli yapılarıyla imar edilmiş" bir kentti.Ta ki 20 Mayıs 526 gününe kadar.O gün Antakya halkı "Meryem Ana Yortusu'nu kutluyordu.Evlerde yortu için Hirise pişiriliyordu. (Hala Hatay'da Arap Alevilerin bayramlarda pişirdiği keşkek benzeri bir yemek)Bir anda yer fokurdamaya ve sallanmaya başladı.Yine Malalas anlatıyor:"Gökten geliyor gibi görünen bir ateş, aşağı yukarı her tarafta yangınlara neden olmuştu. Bütün kiliseler yıkılmışlardı veya alevlerin içinde yanıp kül olmuşlardı. Kimi sakinler diri diri toprağa gömülmüşlerdi, fakat kurtarılamıyorlardı. Haber imparatora ulaşmış olduğu zaman, bir resmi yas ilan etmişti ve kentin yeniden inşası için gerekli parayı vermişti."Malalas'a göre depremde yortu için çevre şehirlerden gelenler yüzünden 200 bin insan ölmüştü.Antakya bir kez daha yerle bir olmuştu.Ama Kudüs'ten sonra Hristiyanlığın doğduğu, İsa'nın havarilerinin yattığı şehir bir kez daha ihya edildi.Şehri felaketlerden koruması için Antakya'nın adı Theoupolis yani "Tanrı'nın Kenti" olarak değiştirildi.Antakya'dan çıkarılan sikkelerin üzerinde ANT veya ANTIX yazılmasına rağmen bu dönemdeki sikkelerde Theoupolis'in kısaltması olarak THEUP yazılı.Sonra şehir tekrar Antakya oldu.Roma, Sasani, Bizans Antakya'yı ele geçirdi.Şehir 528, 551, 557, 560, 577, 588'de yine depremlerle sarsıldı.637'de Hz. Ömer döneminde Ubeyde bin Cerrah tarafından fethedildi.350 yıl İslam imparatorluğunun en önemli şehirlerinden biri oldu.Daha önce pagan tapınağı olan, sonra havarilerin türbelerinin olduğu Habib-i Neccar bu fethin sembolü olarak bu coğrafyanın ilk camisine dönüştürüldü.Ama peygamberin ashabının kurduğu İslam imparatorluğunun bir parçasıyken de 750, 841, 859, 868 yıllarında büyük depremlerle sarsıldı Antakya.969'da tekrar Bizans tarafından ele geçirildi. Habib-i Neccar bu dönemde kiliseye dönüştürüldü.Depremler devam etti.10531054'deki depremi Urfalı Ermeni vakanüvis Süryanilere eziyet eden Bizanslı Rumlara Tanrı'nın cezası olarak anlatmıştı:"Öğleyin 6. saatte deprem oldu. Horom meydanında yer aniden büyük bir gürültü ile çınladı ve toprak yarıldı. Patrikle (Bizanslı) beraber 10.000 insan toprağa gömüldüAntakya şehrinde fenalık yapanlar toprağın yarılması ile telef oldular"1082'de Malazgirt Savaşı'nda Bizans ordusunda komutanlık yapan bir Ermeni komutanın kısa süreli hükümranlığı altında bir kere daha sarsıldığı günü Süryani vakanüvis Mihail kaleme almıştı:"Eylül ayında büyük bir deprem oldu. Yeryüzü şiddetle sallandı, gök altında bulunan bütün mahluklar titredi. Antakya şehri tahrip oldu. Surların 90 kulesi temelden kopup yere düştüler, surların büyük kısmı yıkıldı. Erkek kadın sayısız insan yıkılan evlerin altında can verdi"Sonra şehir Selçukluların eline geçti.Ardından da Birinci Haçlı Seferleri sırasında büyük bir katliamla iki yüz yıl sürecek Latin egemenliği başladı.Antakya 1114'de yeniden büyük bir depremle sarsıldı:"Bunun gibi ilahi gazap ne geçmişte ne bizim zamanımızda görülmüş, işitilmişti ve ne de kitaplarda okunmuştu. Derin bir uykuya dalmış olduğumuz sırada müthiş bir gürültü koptu ve dünya sarsıldı. Yeryüzü şiddetle titredi, kayalar yarıldı, tepeler çatladı. Dağlarla tepeler şiddetle çınladı. Dağlar canlı hayvanlar gibi ses çıkardı. Dağların sesi savaştaki ordunun sesi ile aynıydı. Her şey dalgalı deniz gibi titriyordu. Bütün ova ve dağlar, sanki bakırdanmış gibi çınladılar, ağaçlar gibi titrediler. İnsanlar ağır hasta gibi inliyordu. Her yerden haykırış sesleri duyuluyordu. Bu felaket esnasında herkes hayatından ümidini kesti ve kıyamet gününün geldiğini zannetti."https:www.agos.com.trtryazi28237ermeni-ve-suryani-tarihyaziminda-antakya-depremleri::textHalep'i20yC4B1kan20117020depremitextE2809CE280A6117020yC4B1lC4B1nC4B1n202920Haziran',Rumlar)20bC3BCyC3BCk20kilisesi20tamamen20yC4B1kC4B1ldC4B1. 1269'da Memlük sultanı Baybars, şehri deprem etkisinde bir yıkımla taş üstüne taş bırakmayarak fethetti.Tarihi şehirden geriye neredeyse hiçbirşey kalmadı.Antakya ve Habib-i Neccar Camii yeniden bir kez daha inşa edildi.300 yıllık Memlük egemenliğinde, 1515'de başlayan Osmanlı egemenliğinde de depremler sürdü.Yakın tarihin en büyük depremlerinden biri 1822'de meydana geldi.13 Ağustos 1822'deki depremde Halep ve Antakya'da 20 bin insan hayatını kaybetti.Halep'teki Fransız konsolosluğundaki bir görevli depremi şöyle yazmıştı:"Yeraltından sesler geldi, hemen ardından da herkesi dehşete düşüren bir sarsıntı. Kâğıda döktüğüm ayrıntılar asla gün yüzü göremeyecek; sadece babam ve bazı dostlarım o korkunç felaket sırasında ne durumda olduğumu bilsinler diye derledim bunları."1853'deki depremde Habib-i Neccar Camii bir kere daha yıkıldı.Geriye sadece minaresi kaldı. Yeniden medreseleriyle birlikte inşa edildi.3 Nisan 1872 günü sabah 07.40'da Antakya bir kere daha depremle sarsıldı.Rodos'tan Gazze'ye kadar hissedilen depremde şehirdeki 3000 evden 1960'ı yıkılmış, 894'ü oturulmayacak hale gelmiş ve sadece 149'u ayakta kalmıştı. Şehirdeki konsolosluk binalarından sadece İspanya Konsolosluğu ayakta kalmıştı.Esas deprem, ilk depremden sonra gelince insanlar meydanlara çıkmış 18 bin nüfuslu şehirde ölü sayısı 500'de kalmıştı.Depremlerle gittikçe nüfusu azalan, ihtişamını ve önemini kaybeden Antakya, 20. yüzyıla, iddiasız, yarı harabe bir şehir olarak girdi.Ama depremlerle geçmiş iki bin yıllık tarihi tecrübesi olan Antakya, büyük bir deprem yaşamadan geçecek son 150 yılını da bir daha hiç deprem olmayacakmış gibi harcayacaktı.Antakya ve İskenderun Sancakları, 1918-1938 yılları arasını Fransız mandası altında geçirdi.Antakya'nın ilk imar planı da 1932 yılında Fransız şehir planlamacı Rene Danger tarafından hazırlandı. Danger, daha önce İzmir, Şam ve Beyrut için planlar hazırlamış ünlü bir isimdi.Şehirleri etnik quarterlara bölen planları hala eleştiriliyor.Antakya için çizdiği planda şimdiki adları Saray ve Kurtuluş olan caddeler genişledi. Şehre gelen Beyrutlu ve Fransız mimarlar Fransız tarzı kamu binaları, villalar inşa ettiler.Antakya, Fransız mandası yıllarında. (Kasım Rifaioğlu özel arşivi)Danger'in imar planı oryantalist, turistik ve estetik kaygılarla yapılmıştı.Fransızlar Antakya'yı bir turizm şehri yapmak için turizm rehberleri hazırlattılar. İlk kez Princeton Üniversitesi'nden bir arkeoloji ekibi şehre davet edilerek kazılar yapıldı, çıkarılan mozaikler için bir müze tasarlandı.Ama imar planında bir şey unutulmuştu: Antakya'nın binlerce yıllık deprem tarihi.Rene Danger'in imar planında Asi Nehri üzerine köprüler kuruldu ve nehrin tarım arazilerinin olduğu Batı yakası imara açıldı.6 Şubat depreminde şehrin Batı yakasında büyük bir yıkım oldu1939'da Hatay Türkiye'ye katıldıktan sonra da yeni imar planları yapıldı.1948, 1957, 1978, 1987'deki imar planları şehrin yapı stokunu büyütmekten başka bir işe yaramadı.Şehirdeki binaların boyları imar planlarına aykırı olarak yükselmeye başladı.Ama en ucuz malzemeyle: Tuzlu deniz kumuyla.Çünkü Hatay söz konusu olduğunda deniz kumundan bol ve ucuz bir şey yoktu.14 kilometre uzunluğuyla dünyanın en uzun sahillerinden biri olan Samandağ Sahili hemen şehrin yanı başındaydı.Peki, bir deprem şehrinde inşaatlarda demirleri aşındıran tuzlu kum kullanılmasına devlet nasıl müsaade etmiştiMüsaade etmeyi bırakın.1960 ile 1990 arasında Samandağ Sahili'ndeki kumlar, inşaat şirketlerine bizzat Hatay İl Özel İdaresi tarafından ihale usulüyle satılmıştı.Devletin 30 yıl süren kum satışı o kadar büyük boyutlara ulaşmıştı ki 1962'den 2000'lerin başına kadar Samandağ Sahili'nin 30 metre aşındığı tespit edildi.Devlet bu satışı yaparken Samandağlı bir grup insan buna karşı yıllarca mücadele etti.Samandağ kültürü, tarihi üzerine çalışmalarıyla tanınan İsmail Zubari ve Samandağ Çevre Koruma ve Turizm Derneği başkanı Mişel Atik o mücadeleyi veren isimlerinde arasındaydı.Önceki gün her ikisiyle de sohbet etme fırsatı oldu.Onların anlattıklarına göre devlet 30 yıl sonra dünyanın en güzel sahillerinden birinden kum satmaktan biraz onların mücadelesi sayesinde ama en çok da kaplumbağalar yüzünden vazgeçmiş.Türkiye'nin Akdeniz sahillerinde düzenli olarak yuva yapan iki tür kaplumbağa yüzünden: Chelonia mydas ve Caretta caretta.Yani Yeşil kaplumbağa ve deniz kaplumbağası.Kaplumbağaların yuva yaptığı sahillerden biri de 14 kilometrelik Samandağ Sahili'ydi.Şimdi adlarını herkesin bildiği bu kaplumbağalar o zamanlar kimsenin pek umurunda değildi.Ta ki Türkiye, 80'lerin ortalarında 1976 Barcelona Akdeniz'in Deniz Ortamı ve Kıyı Bölgesi'nin Korunması Sözleşmesi ve 1979 Avrupa Doğal Hayatı ve Doğal Ortamların Korunmasına ilişkin "Bern Sözleşmesi"ne taraf oluncaya kadar.Sözleşmelere taraf olan Türkiye, uzun yıllar gereğini yerine getirmemek için ayak sürttü, sahillerden kum çıkarılmaya devam edildi.Ama Avrupa'dan gelen baskılar sonucunda 1990'lı yılların başında Samandağ Sahili'nden kum alınması yasaklandı.Birkaç yıl kaçak olarak kum alımı sürdü ama 1996'da Samandağ merkezli Hatay'da meydana 5,5 şiddetindeki deprem ve 1999 Marmara Depremi sonra korkan müteahhitler deniz kumu kullanımını bıraktı.Ama o zamana kadar 30 yıl boyunca bizzat devletin sattığı tuzlu kumlarla Hatay'ın bütün ilçelerinde, Antakya'da, Samandağ'da binlerce inşaatlar yapılmıştı.Şehir Antakya'nın zemini alivyonlu tarım arazilerine doğru genişliyordu.Asi'nin Batı yakasında yapılan o inşaatlardan birinin adı: 600 Konut sitesiydi.S.S. Antakya Esnaf ve Sanatkarları Güzelburç Konut Yapı Kooperatifi tarafından 1998 yılında hak sahiplerine teslim edilen 600 Konut sitesinde 57 blok bulunuyordu.Sitenin çevresinde küçük sanayi sitesi de kurulmuştu.Aslında kooperatifin de adı olan Güzelburç, bir zamanlar Antakya merkeze bağlı Hıdırbey bucağına bağlı güzel bir köydü.Hıdırbey'de adından da anlaşılacağı