(-Vanderbilt University Öğr. Âzâsı- Julia Phillips Cohen ve - University of California Öğr. Âzâsı- Sarah Abrevaya Stein, Sephardi Lives: A Documentary History, 1700-1950, California: Stanford University Press, ön kapak ve ss. 369-370) Neredeyse bir asırdır bütün dünyânın mâlûmu olan bir hakîkat, asırlık uykusunda berdevâm olan Anadolu efkârıumûmiyesinden saklanabildi... Tekrâr ediyoruz: Ey Anadolu Milleti! Ancak Bâsübâdelmevt'te mi uyanacaksın Üçüncü mêhaz: Samedi; Hebdomadaire illustre de la vie juive O devirde, Fransa Yahûdi Cemâtinin onlarca nâşiriefkârından biri olan haftalık Samedi; Hebdomadaire illustre de la vie juive'in, Mustafa Kemâl için Sefarad havrasında yapılan âyin hakkında bir hayli tafsîlât verdiği görülüyor: "Kemâl Atatürk'ün Hâtırasına Cenâze Âyini "Sefarad Cemâati, 13 Ocak 1939 Cuma günü, Berit Şalom Havrası'nda, Türkiye'nin halâskar ve müceddidi Kemâl Atatürk'ün hâtırasına bir cenâze âyini icrâ etti. "Mâbed, bu maksadla, Levi-Rivet Ticârethânesi tarafından dekore edilmişti. Ahd'in her iki tarafındaki duvarlara üzerleri siyah (tülle) örtülmüş iki Türk bayrağı yerleştirilmişti. Atatürk'ün Türkiye Başkonsolosluğu tarafından ödünc verilmiş portresi galeriyi süslemekteydi. "Azîz Müteveffâ Kemâl Atatürk için cenâze nutkunu Hahambaşı N. J. Ovadia îrâd etti. Müteâkiben, Mü'minler, ayakta ve dînî bir sükût içinde, 'Hazan' İlâhîci Jose Papo tarafından terennüm edilen (Mezâmir'den bâzı Âyetleri muhtevî) 'Şiviti'yi dinlediler. Peşinden, Cemâatin Umûmî kâtibi Avukat Robert Mitrani, Müteveffânın hâtırasını tebcîl eden Türkce bir nutuk îrâd etti. Mukaddes Ahid, bir ân için (Mösyö Emmanuel Salem tarafından) açıldı ve hem Fransa, hem de Türkiye için duâ edildi. Koro, 'Adonay ma Adam' ve 'Teilat Adonay'ı terennüm ettikden sonra İstiklâl Marşı'nı ve Marseyyez'i de okudu ve Âyin bu sûretle nihâyete erdi. "Âyine iştirâk edenler arasında şu şahsıyetler dikkat çekiyordu: Dâhiliye Vekâleti Kalem-i Mahsûs Müdürü, Türkiye'nin Pâris Büyük Elçiliği'nden iki Murahhas, Başkonsolos Dürri Bey, Sâbık Fahrî Konsolos Ziyâ Bey, kendisine birkaç Türk talebesinin refâkat ettiği Talebe Müfettişi Mösyö Başman, İspanya Konsolos Muâvini Senor Senyör Gomez, Pâris Konsistuarı'ndan sivil ve hahamlardan müteşekkil Cemâat İdâre Hey'eti'nden bir Murahhas Hey'eti, Emniyet Müdürlüğü'nden Mösyö Berr, Pâris Hahambaşısı Julien Weill, Yugoslavya Hahambaşısı Dr. Alkalaı, İspanya Haham Mahkemesi Reîsi Senor Menahem Coriat, Eski Muhâriblerden, Siyonistlerden, Mizrahistlerden, 'Kardeşlik'den, Talmud-Tora'dan, 'Sefarad Gencliği'nden bunlar muhtelif dernekler olsa gerek, Şark Muallim Mektebi'nden, Hevra-Kadişa'dan, v.s. müteşekkil