Mustafa Kemâl'in havradaki resmî cenâze âyini (49)

Mitrani, nutkunu Türkce olarak îrâd etmiş, mecmûaya bu nutkun hem Türkcesi, hem de aslından kısmen farklı Fransızca tercümesi dercedilmiştir. Cenevre Sefarad Cemâatinin yine Müteveffâ hakkında tertîb ettiği anma merâsimiyle alâkalı uzun haberden (ss. 22-24) sonra, Hüseyin Cahid Yalçın'ın yukarıda tam metnini naklettiğimiz- "Yahûdi Mes'elesi" başlıklı makâlesinin tamâmına yakın bir kısmının İstanbul'da münteşir Le Journal d'Orient gazetesinde çıkan Fransızca tercümesi iktibâs ediliyor (ss. 24-25). Bu 9 sayfada, Mustafa Kemâl ve İsmet İnönü'nün birer resmi ile Âyin esnâsında çekilmiş 4 tâne resim bulunuyor. (Bunlardan bir tânesini araştırmamızın başında vermiştik; dîğerlerini de aşağıda takdîm edeceğiz.) Cihânşümûl Sefarad Cemâatleri İttihâdı nâşiriefkârı Le Judaısme Sephardi'nin, 13 Ocak 1939'da, Pâris Berit Şalom Sefarad Havrası'nda Mustafa Kemâl için icrâ edilen Mûsevî cenâze âyinine tahsîs edilen Şubat 1939 târihli 68. sayısının kapağı... Camhi, başmakâlesinde, Türkiye târihinde hiçbir zaman Yahûdi aleyhdârlığına ("antisemitisme") şâhid olunmamasını (bundan dolayı) Türklere pek çok iltifât ederek îzâh ettikden sonra, bahsi Kemalist İnkilâblara getirerek bunları harâretle övüyor: "Başka hiçbir millete nasîb olmıyan derecede kısa müddette ve az ziyânla büyük bir inkilâb başarmasını bilen bu milletin bilgeliği için hayrânlığımızı ifâde etmek isteriz. Bu, dikkatimizi çekmesi lâzım gelen bir vâkıadır. Atatürk ile silâh ve fikir arkadaşlarının ölümsüz eseri... İlh." (p. 18) Le Judaısme Sephardi'nin Şubat 1939 târihli 68. sayısının s. 17'yle başlıyan- ilk sayfasında mecmûanın Neşriyat Müdürü ve Cihânşümûl Sefarad Cemâatleri İttihâdı Umûmî Kâtibi Ovadia Camhi'nin Mustafa Kemâl hakkında "Türkiye'ye Tâzîm" başlıklı makâlesinin ilk kısmı ve Hüseyin Cahid Yalçın'ın - Kemalist Rejimin "resmî noktainazarını aksettiren"- "Yahudi Meselesi" başlıklı makâlesinin tercümesi: "Il n'exite aucune question juive en Turquie: Türkiye'de hiçir Yahûdi mes'elesi yoktur"... "Kemâl Atatürk'ün Hâtırası İçin Pek Duygulandırıcı Bir Âyin" başlığı altında verilen îzâhatta, Havranın neredeyse tamâmını dolduracak kadar kalabalık (demek ki 800 kişiye yakın) bir cemâatle büyük bir cenâze âyini yapıldığı, âyinin akışı ve pek duygulu ânları kaydediliyor, âyine pek güzîde şahsıyetlerin, ezcümle Fransa Yahûdiliğinin (Aşkenaz veyâ Sefarad) bütün temsîlcileriyle berâber resmî ricâlden ve hâriciyecilerden bâzılarının da iştirâk ettiğinden bahsediliyor, bunların isimleri zikrediliyor: "Sâat 15.30'da Mâbed