Reşat Nuri, İstanbul Üsküdar'da dünyaya gelmişti. Babası, askeri tabip Nuri Bey, annesi Kars valisi Yaver Paşa'nın kızı Lütfiye Hanım'dı.Öğrenim hayatı boyunca birçok il gezen Reşat Nuri, ilköğrenimine Çanakkale'de başladı. Çocukluk yıllarında okuduğu Fatma Aliye Hanım'ın Udi isimli romanı hayatına iz bırakıp, sanata heveslendiren eserleri arasına girdi.
Babasının Çanakkale'deki evlerinde zengin bir kütüphanesinin olması onu kitaplara iten ve yazı yazma kültürünün gelişmesini sağlayan bir araç oldu.
Yükseköğrenimini Darülfünun Edebiyat Şubesi'nde 1912'de, 23 yaşında tamamladı.1927 yılına kadar Bursa ve İstanbul'da çeşitli okullarda Fransızca ve Türkçe öğretmenliği yaptı.
Öğretmen olarak görev aldığı okulların arasında Bursa Sultanisi, İstanbul Beşiktaş İttihat Terakki Mektebi, Fatih Vakf-ı Kebir Mektebi, Akşemseddin Mektebi, Feneryolu Murad-ı Hâmis Mektebi, Osman Gazi Paşa Mektebi, Vefa Sultanisi, İstanbul Erkek Lisesi, Çamlıca Kız Lisesi, Kabataş Erkek Lisesi, Galatasaray Lisesi ve Erenköy Kız Lisesi oldu...

Ses getiren romanlara imza attı. Yazar, "Çalıkuşu"nu piyes olarak düşünmüş, sahnelenmesine izin verilmeyince romana dönüştürmüştü. 1922'de Vakit Gazetesi'nde tefrika edilince tanınmıştı. Çalıkuşu sonra kitap oldu. Elinden kitap düşürmeyen Atatürk "Çalıkuşu" ile cephede; Büyük Taarruz öncesinde tanıştı.

Roman, Feride Öğretmen'in, nişanlısı Kamran'ın kendisini aldatması üzerine İstanbul'u terk etmesini, bir Ege köyüne öğretmenliğe gitmesini ve burada yaşadığı sorunları, bir öğretmenin kararlı duruşunu, öğretmenlik aşkını yansıtıyordu. Bu, romanın Atatürk'ün başucu kitabı olmasına neden oldu.